KÜRDİSTAN VE MUSTAFA KEMÂL

Kürdistan kelimesini sanki hayatında ilk kez duyuyormuş gibi yapan CHP lideri Kılıçdaroğlu'na yardımcı olması için, Mustafa Kemâl'in, 27 Haziran 1920 tarihinde, 'Büyük Millet Meclisi Reisi' sıfatıyla El Cezire Cephe Kumandanı Nihat Paşa'ya gönderdiği talimatı okuyalım:

'Kürdistan hakkında Büyük Millet Meclisi Vekiller Heyeti'nin El Cezire Cephesi Kumandanlığı'na talimatıdır.

1. Adım adım bütün memlekette ve geniş ölçüde doğrudan doğruya halk tabakalarının ilgili ve etkili olduğu mahalli idareler kurulması iç siyasetimizin gereğidir. Kürtlerin oturduğu bölgelerde ise hem iç siyasetimiz hem de dış siyasetimiz açısından adım adım mahalli bir idare kurulmasını gerekli bulmaktayız.

2. Milletlerin kendi kaderlerini kendilerinin idare etme hakkı, bütün dünyada kabul olunmuş bir prensiptir. Biz de bu prensibi kabul etmişizdir. Tahmin olunduğuna göre, Kürtlerin bu zamana kadar mahalli idareye ait teşkilatlarını tamamlamış reisler ve ileri gelenleri bu amaç adına bizim tarafımızdan kazanılmış olması ve reylerin açıldıkları zaman, kendi kaderlerine zaten sahip olduklarını, Büyük Millet Meclisi idaresinde yaşamaya talip olduklarını ilan etmelidir. Kürdistan'daki bütün çalışmanın bu amaca dayanan siyasete yönelmesi El Cezire Cephesi Kumandanlığı'na aittir.

3. Kürdistan'da Kürtlerin Fransızlar ve özellikle Irak sınırında İngilizlere karşı düşmanlığını silahlı çarpışmayla değiştirilemeyecek bir dereceye vardırmak ve yabancılarla Kürtlerin birleşmesine engel olmak, adım adım mahalli idareler kurulması sebeplerini açıklamak ve böylece bize yürekten bağlanmalarını sağlamak, Kürt reislerinin, mülkî ve askerî makamlarla görevlendirilerek, bize bağlanmalarını sağlamak gibi genel çizgiler kabul olunmuştur.

4. Kürdistan iç siyaseti El Cezire Cephesi Kumandanlığı tarafından birleştirilecek ve idare edilecektir. Cephe Kumandanlığı bu konuda Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'yla haberleşir. Vilayetler tarafından izlenecek hareket çizgisini düzenleyecek ve birleştireceğinden mülkî memurların yöneticilerinin bu husustaki mercii de cephe kumandanlığıdır.

5. El Cezire Cephe Kumandanlığı, idarî ve adlî veya mâli değişiklik ve düzenlemeye gerek gördükçe, bunun uygulamasını hükümete önerir.

El Cezire Cephesi Kumandanı Nihat Paşa Hazretlerine.

Kişiye özeldir. Büyük Millet Meclisi Vekiller Heyeti tarafından zat-ı devletlerine özel olmak üzere Kürdistan hakkında düzenlenen talimat yukarıda olduğu gibi bildirilir.

Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemâl'

İçinde altı kez 'Kürdistan' kelimesinin geçtiği, Mustafa Kemâl imzalı bu tarihî metin, Millî Mücadele yılları esnasında Türk-Kürt birliğinin savaşın kazanılması noktasındaki önemini ve savaş halinde olunmasına rağmen devleti yönetenlerdeki özgüvenli ufku göstermektedir. Ne var ki sadece dört yıl sonra, devlet Kürdün varolduğunu bile inkâr eden tekçi ve inkârcı bir yapıya bürünecektir. Bu yüzden de, günümüzde hâlâ bir kelimenin gölgesinden bile korkar hale gelmiş siyasetçiler varolabilmektedir.

Irak anayasasında Kürdistan Bölgesel Yönetimi olarak geçen, kendi mührü, bayrağı, para birimi ve parlamentosu olan bir özerk bölgeye adıyla hitap etmezsek, oranın olmayacağını varsaymak kafasını kuma gömerek yaşamaktan farksızdır. Şayet Kemâl Kılıçdaroğlu veya Devlet Bahçeli de Kerkük'e gidebilmiş olsalardı, pasaportlarına Kürdistan mührü vurulacak, yol boyunca yer yer Kürdistan bayraklarıyla karşılaşacaklardı.

Hal böyleyken, 'Kürdistan demeyelim, orası da neresi?' tepkisi, gülünç olduğu kadar çocuksudur da...