KADDAFİ

Muammer Kaddafi’nin başına kötü bir şey geldiği için üzülebileceğim, kırk yıl düşünsem aklıma gelmezdi. Bu adam Libya’da darbe yapıp idareyi ele aldığında, bizlerde Üçüncü Dünyacılık’la içiçe geçmiş bir solculuk atmosferi içinde yaşardık. Adam da “anti-emperyalizm” olarak yorumlanan laflar ediyordu. O zaman da zerre kadar sempati duymamıştım. Ciddiye alınacak bir siyasî figür olarak da görmemiştim.

Sonra, yıllar yılı ele geçirdiği iktidarın üstünde oturdu. “Sansasyonel” denecek bir yığın davranışı oldu, ama bütün bu süre içinde ciddi sayılacak bir şey de yapmadı. Bir vodvil diktatörü olarak, küçük ve yoksul bir ülkede, tepe tepe hüküm sürdü.

Yıkılış biçimi de genel üslûbuna uygundu. Beyinsiz bir direnişe geçti. Herhangi bir planı, düşüncesi olmadığı, herhangi bir umudunun da olmadığı belliydi. Herhalde kaçıp canını kurtarabilirdi, ama bunu da yapmadı. “Hükmetme” alışkanlığından kopamazdı.

Dolayısıyla pisi pisine süreç kanlandı. Bugün pekâlâ yaşıyor olabilecek birçok insan hayatını bu kavgalarda kaybetti. Ama sonuç da değişmedi. Kaddafi yenilecekti, yenildi.

Ama adamın yakalanması, öldürülmesi insana tiksinti veren iğrenç bir olay.

Libya halkı, önemli bir çoğunluğu, ondan ölesiye nefret ediyor olabilir. Belli zaten, nefret ettikleri. Ben de kendi hesabımdan, en ufak sempati duymadığımı söylüyorum. Hepsi tamam, ama şart mıdır, böyle bir vahşetle adamı öldürmek, linç etmek?

Sorun Kaddafi de değil. Bütün bu öldürme olaylarında olduğu gibi, sorun “insan” denen varlık. Ne yapmış olursa olsun, karşınızda canlı bir insan, bir beden var. Vura vura, o yaşayan bedeni cansız bir et yığınına, bir külçeye dönüştürüyorsunuz. Bunu kendi elinizle yapıyorsunuz. Yaptıkça aşka geliyor, daha fazla can yakmak ve daha çabuk öldürmek üzere vuruyorsunuz.

Oysa yaşatmak gerek böyle adamları. Kendi utançları içinde, kendi manevi sefaletleriyle her gün yüzleştirerek yaşatmaktan büyük ceza olabilir mi?

Evet, Kaddafi için böyle duygulanacağım kırk yıl düşünsem aklıma gelmezdi.