JAPON EDEBİYATINDA KÜRTLER (1)

Romanlar
İki bölümden oluşacak bu yazımızda Japon edebiyatında kürtleri konu edinen romanları, sinema filmleri, cizgi filmleri ve cizgı romanları ele alıp inceleyecegiz. İlk bölümde Japonya`da teması kürtler olan romanları inceleyecğiz. ikinci yazımızda Cizgi romanlar çizgi filmler yani Japonca anime ve manga diye tabir edilen sanat dalları ve sinema filmleri ve belgeselleri yazıp tanıtacağız.

Bu yazımızda romanları inceleyeceğiz. Japon edebıyatına baktığımızda bugüne kadar konusu Kürtler ve Kürdistan olan üç tane büyük roman yazılmıştır.

Bunlardan ilki 1975 yılında yazar araştırmacı ve işadamı kimliği ile Japonya`nın en büyük inşaat firması olan Taisei de üst düzey yöneticilik yapmış yazar Suguru Igarashi`nin yazdığı クルドの花 Kürt Çiçeği isimli romanıdır. Yazar kelebekler üzerine araştırma yapan bir akademisyendir. Gerçek hayatta da hayatının büyük kısmını Kelebekler üzerine araştırmalar yaparak geçiren bir biyologtur. Bir iş seyehati için gittiği Irakta Kürdistan bölgesine uğrar. Orada hem kelebekler üzerine araştırma yapar hem de bu romana konu olacak aşk hikayesini yaşar. Roman tema olarak bir japon araştırmacı akademısyen ile Asuri bir kızın aşk hikayesi üzerine kurulmuştur. Japon edebiyatında Kürdleri ve Kürdistan coğrafyasını konu edinen ilk roman olmasi münasebetiyle çok önemli bir eserdir ve ayrıca yazarın da ilk romanıdır. Aynı isimde 2010 yılında italya ve isvec de cekilen bir arap ile kürdün aşkını konu alan sinema filmi vardır fakat bu roman ile filmin bir alakası yoktur.

Kürtler üzerine yazılan ikinci çalışma ise Japon edebiyatının meşhur macera romanı yazarı 船戸与一 Funado Yoichi tarafından 1991 yılında yazılan 砂のクロニクル (The Sand Chronicle) Kum Kronolojisi isimli romandır. Yazar bu romanı yazmak için Iran ve Kürdistana seyehat etmiştir. Roman konu olarak ortadoğuda bağımsız bir devlet kurmaya çalışan kürdleri ve mücadelesini konu alıyor. Kürdler daha önce bir kez devlet kurdukları ve silahlı isyanların düzenlendiği ve Kutsal Toprak olarak kabul ettikleri Mahabad'da bir araya geliyorlar, Iranda islam devrimi olmuş ve Kürdler de kendi kaderlerini tayin etme hakkını kulanarak tekrardan bağımsız bir devlet kurmak için savaşacaklar ancak karşılaşılan en büyük sorun ise silahların eksikliğidir. Kürtlerin bu konuda tek güvencesi ise “Hacı” kod adında gizemli bir Japon olan Katsuhito Komai isimli silah tüccarıdır. Işi silah kaçakçılığı olan bir adamdir. Kürtlerin bu başkaldiri için yirmi bin adet Kalaşnikof silaha ihtiyacı vardir. "Hacı", Humeyni rejimi altındaki İran'a güvenli bir şekilde yirmi bin Kalaşnikof getirebilir mi? sorusuna cevap aranıyor bu romanda.

Romanın büyük kısmı İran topraklarında gecmektedir Irak eski Sovyetler Birliği ve Avrupa bu maceranın içinde. Romanda ana karakterin hangisi olduğu belli değildir ve genelde üç karakter öne çıkıyor. Üçü de adalet için savaştığını söylemektedir. Birincisi kürdleri temsil eden Hasan'dır. Bağımsız bir devlet için savaşmaktadır. Ikinci karakter iranı ve islam devrimini temsil eden devrim muhafızları subayı olan ve iran devrimine bağlı idealist bir asker olan Samir'dir. Samir devrimden sonra islam hukukunun hakim olduğu iranda yolsuzluğun kalkacağına inanır fakat bunu göremez ve ideal bir devlet için devrimin ilkelerine sadık bir asker olarak yolsuzlukla da mücadele eder. Üçüncü karakter olan Haci yani Japon silah kaçakçısı kürdlere yardım ettiğini söyler ama gerçekte para için bu işi yapar bunu samimi bir şekilde itiraf eder. Romanda hayat kadını olarak karanlık bir geçmişi olan tek kadın karakter ise Şirindir. Bu roman Japon tiyatro yönetmeni Matsumi Mori tarafindan Samir şahsında halk tiyatrosunda sahnelenmiştir.

Japonlar tarafından yazılan üçüncü roman ise son yıllarda medyada da epey konu edilen iltica sorunu ile ilgili Shimomura Atsushi tarafindan 2016 yılında yazılmış sosyo-politik bir roman olan Mülteci Müfettişi isimli romandır.

Tokyo Göçmen Bürosunda genç bir müfettiş olan Rena Kisaragi iltica başvurusunda bulunan Mustafa adlı bir kürd mültecinin ifadesini almakla görevlidir. Genç müfettiş gerçekten Mustafa'nın ülkesinde zülme ve işkenceye uğrayıp uğramadığı hususunda şüpheye düşer ve bu konuda asistanı Takasugi ile derin araştırmalara başlar. Hikayede internet kafe işleten Nishijima, Mustafa ve ailesine yardımcı olur fakat sonradan insan kaçakciligi meselesi yüzünden büyük sorunlara yol açar.

Bu yazıda ele aldığımız romanların hepsi de çeşitli edebiyat ödülleri almıştır.