IŞİD TÜRKİYE’Yİ YÜZDE 1,5 FAKİRLEŞTİRDİ

Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) ve Suriye savaşı Türkiye’yi fakirleştirdi.

Nasıl mı fakirleştirdi?

Hemen cevaplayalım bu soruyu; IŞİD ve Suriye savaşının Türkiye ekonomisine doğrudan olumsuz etkisi nedeniyle kişi başına gelir bu ülkede yüzde 1,5 oranında azaldı. Yani Türkiye’de kişi başına gelir IŞİD ve Suriye savaşı nedeniyle 162 dolar azaldı.

Gelelim bu fakirleşme hesabının nasıl yapıldığına…

Dünya Bankası uzmanları Elena Ianchovichina ve Maros Ivanic “The Economic Impact of the Syrian War and the Spread of ISIS:Who loses&How Much?” başlıklı çalışmalarında Levant bölgesini yani Türkiye, Mısır, Suriye, Irak, Ürdün ve Lübnan’ın oluşturduğu altı ülkeyi ele alıyorlar. Ve araştırmacılar, bu sayılan ülkelere IŞİD ve Suriye savaşının doğrudan olumsuz ekonomik etkisinin tam 35 milyar dolar olduğunu ileri sürüyorlar.

Bu doğrudan ekonomik etkiler Suriye ve Irak’ta emek gücünün ölüm ve göçler nedeniyle kaybı, altyapıdaki hasar, ambargolar, iş yapma maliyetindeki artışlar, verimlilik azalması olarak hesaplanıyor. Dolaylı maliyetler yani bölgesel ticaretin daralması, lojistik bütünleşme ve ticarette liberalizasyonun durmasının maliyetleri dikkate alınmıyor. Ve sadece doğrudan ekonomik maliyetlerin dikkate alınmasıyla yapılan hesaplamada, 2007 fiyatlarıyla, Suriye ve Irak’ta kişi başına gelir, sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 16 oranında azalıyor.

Gelelim Türkiye’ye…

Bahsettiğimiz çalışmada, Türkiye, Lübnan ve Ürdün için göçler nedeniyle yaşanan doğrudan ekonomik etki araştırılıyor. Göç alan bu üç ülkede göçmenlerin tüketimi, yatırımı ve emek arzını çoğalttığı belirtiliyor. Ama bu değişkenlerin milli gelirde yarattığı artış nüfus artışından daha az oluyor. Dolayısıyla savaştan kaçanların yoğun olarak göç ettiği Lübnan’da kişi başına gelir yüzde 11 oranında gerilerken, Türkiye’de yüzde 1,5 oranında geriliyor.

Yine Lübnan ve Türkiye’de savaştan kaçan göçmenler gayrimenkul sektöründe kiraların artışına ve ticarete katkı yaparken, işçilerin bu göçlerden büyük zarar gördükleri gözlemleniyor. Çünkü Suriyeli göçmenler bölgesel talebi çoğaltıp fiyatları yükseltirken, emek arzını artırdıkları için ücretler geriliyor. Ve pek çok düşük gelirli insan fakirleşiyor. Dolayısıyla Türkiye, Lübnan ve Ürdün, en çok göçmen alan ülkeler olduğundan, büyük bir ekonomik kayba uğradıkları ortaya çıkıyor.

Anlayacağınız IŞİD ve Suriye savaşının 35 milyar dolar tutarındaki doğrudan maliyetinin yaklaşık 12,5 milyar doları Türkiye’nin uğradığı zarar oluyor. Tabii bu zarar sadece doğrudan maliyet olarak hesaplanıyor. Bir de dolaylı maliyetler dikkate alınıp hesaplandığında zararın çok daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.