ESKİCİNİN ARABASINDAN TÜRK EDEBİYATI UÇTU

Hayat, acımasızdır...

Birilerinin yıllarca özenle topladığı anılar, biriktirdiği fotoğraflar, resimler, belgeler, kitaplar, dergiler, başkası için hiçbir değer taşımayabiliyor.

Günümüzde bunun sayısız örneğini vermek mümkün.

İçimizi acıtsa da, nesiller arası kopukluk kaçınılmaz bir sondur.

Tıpkı bu yazının kaleme alınmasına neden olan fotoğraf gibi.

İlk bakışta, çilingir sofrasındaki üç edebiyatçıdan sol baştakini, edebiyatla ilgisi olan hemen çıkarabilir.

Bu, 1960 kuşağının tanınmış isimlerinden, hikaye ve roman yazarı Demirtaş Ceyhun’dur...

Fotoğrafın arkasındaki yazıdan anlaşıldığına göre üç kişiden ikisi yine hikaye ve roman yazarları Ferit Edgü ve Demir Özlü’dür.

Dördüncü kişi de Ünal Tayfun...

İnterneti taradığımda Ünal Tayfur adında bir şaire rastladım...

Ama bu kişinin fotoğraftaki dördüncü isimle ilgisi var mı? Bilemiyorum.

Bunu ancak halen hayatta olan Ferit Edgü ve Demir Özlü, açıklayabilir.

Fotofrafın arkasına kurşun kalemle bir isim daha yazılı:

Tuncay (?) Tolungüç...

İnternette bu ismi tıkladığımda ise karşıma önce Türkiye Futbol Federesyonu’nun sitesi çıktı.

Tuncay Tolungüç, futbol hakemi olarak görünüyor.

Lafı bu kadar uzattıktan sonra, sıra fotoğrafın nereden elimize geçtiğine geldi.

Türk edebiyatının 1960 kuşağına ait üç önemli ismi gösteren fotoğraf, 19 Mayıs 2011’de bir eskicinin arabasından yola uçuyor.

Nerede mi?

Beykoz’da, Gümüşsuyu Mahallesi’nde.

Gümüşsuyu, Paşabahçe’den Beykoz’a giderken, tarihi Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nın şimdilerde metruk binasının hemen sonrasında, karşı yamaçta yer alan mahalledir.

Bir eskici, arabasında pakatlenmiş kitaplar, eski gazeteler, mecmualar, birtakım antikalar yol alırken, rüzgar bir küçücük kartı uçuruveriyor.

Arkasından giden Faruk Karakaya, önüne düşen 8 x 5 ebadındaki fotoğrafı, gayriihtiyarı yerden alıyor.

Bir edebiyat sever olarak sol baştaki sima hemen dikkatini çekiyor. Fotoğrafın arkasını okuyunca, tarihi bir belgeye sahip olduğunu anlamakta ise gecikmiyor.

Yukarıda da saydığımız gibi bunlar Demirtaş Ceyhun, Ferit Edgü, Demir Özlü ve Ünal Tayfun’dur.

Fotoğrafın çekiliş tarihiyle ilgili bir not yok.

Ama kartına bakıldığında, 1960’lı yıllarda çekildiği farkediliyor.

Nerede, hangi lokantada veya meyhanede, belli değil.

Tabii bir de bu değerli anının, Boğaziçi’deki hangi yalıdan veya köşkten, hoyratça eskiciye düştüğü de meçhulümüz.

Bu fotoğrafın yanında, daha başka önemli belge var mıydı arabada, onu da bilmiyoruz.

Bunlar kimbilir Anadolu yakasındaki hangi sahafta alıcı bekliyor.

Veya kıymetini bilen başka birinin arşivinde çoktan yerini almadığı ne malum!..

Ama bu değerli fotoğrafı tarihe maletmek ise bizim görevimiz...

Fotofraftaki edebiyatçılar ve eserlerini, en büyüklerinden başlayarak artık tanıyabiliriz.

Ünal Tayfun ve Tuncay Tolungüç hakkındaki bilgileri de, halen hayatta olan Ferit Edgü ve Demir Özlü’den bekleyerek.

DEMİRTAŞ CEYHUN

Demirtaş Ceyhun, 1934 Adana doğumlu.

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü mezunu.

29 Eylül 2009’da İstanbul’da vefat etti.

Hikaye, roman ve inceleme dalında eserler verdi.

“Asya” romanı ile 1970 TRT Roman Ödülü, “ Çamasan” adlı hikaye kitabıyla 1973 Sait Faik Hikaye Armağanı’nı kazandı.

Başlıca eserleri şöyle:

Apartman (1981). Cadı Fırtınası (1982), Ah Şu Biz Göçebeler (1994), Yaşasın Aziz Nesin (1995), Ah Şu Biz Karabıyıklı Türkler (1996). Türk Edebiyatında Anadolu (1996), Ayı İzi- Eylül Öyküleri (1997), Yakılacak Adam Aziz Nesin (2006).

Demirtaş Ceyhun, Aziz Nesin ile birlikte 1984 yılında, 12 Eylül Cuntacıları’na karşı

yasadışı uygulamaları protesto eden “Aydınlar Delikçesi”ni hazırlayan üç isimden biridir.

Ölmeden önce, Taksim- 4. Levent Metrosu’nda zaman zaman karşılaştığım Demirtaş Ceyhun’la uzaktan da olsa merhabalaşıyorduk.

DEMİR ÖZLÜ

Demir Özlü, 9 Eylül 1935 Fatih- Vefa doğumludur.

Roman ve öykü dalında değişik eserleri yayınlandı.

1959’da, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Dört yıl asıstanlık yaptı. 12 Mart 1971 darbesinden sonra tutuklandi. Bu arada işine son verildi.

1979’da yurt dışına çıkarak Stokholm’e yerleşti. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra bu kez vatandaşlıktan çıkarıldı.

Ancak 1989’da Türkiye’ye dönebildi.

Hayatını İsveç ve Türkiye’de sürdürüyor.

Demir Özlü, 1967’de askerlik yaptığı memleketim Muş’ta, Varto ve 1925 Şeyh Sait İsyanı öncesinde Bitlis’te asılan Cibranlı Halit ile ilgili duygulu hikayesiyle tanıdığım bir edebiyatçı.

Sonradan değerli meslektaşlarım kızı Ayda Özlü Çevik ve damadı Levent Çevik ile bir süre Güneş gazetesinde birlikte çalıştık.

Demir Özlü’nın bazı eserleri şöyle:

Bunaltı (Öykü ,1958), Soluma (Öykü, 1963), Boğuntulu Sokaklar (Öykü,1966), Bir Uzun Sonbahar ( Roman,1976), Bir Küçükburjuvanın Gençlik Yılları (Roman, 1979). Sürgünde 10 Yıl ( Anı,1990), Amerika ( Roman,1954), Dalgalar (Roman, 2006).

FERİT EDGÜ

Ferit Edgü, 1936 İstanbul doğumlu.

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü mezunu.

Öykücü, şair, romancı ve deneme yazarı.

1970’li yıllarda Kanlıca’da oturduğunu bildiğim Ferit Edgü, “O/ Hakkarı’de Bir Mevsim” romanı ile hayatımda rol oynamaya başladı.

“O” ve “Doğu Öyküleri (1995), kitaplığımın önemli eserlerinden...

Her birini defalarca okuduğumu itiraf etmeliyim.

Ferit Edgü’nın bazı eserleri de şöyle sıralanıyor:

Roman: Kimse (1976). O/ Hakkari’de Bir Mevsim (1977). Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı (1988).

Öykü: Kaçkınlar (1959). Bozgun (1962). Av (1968), Bir Gemide (1978), Çığlık (1982), Binbir Hece (1991), Doğu Öyküleri (1995), İşte Deniz Maria (1999), Do Sesi (2002), Avare Kasnak (2005), Nijinski Öyküleri (2007).

Senaryo: Hakkari’de Bir Mevsim (Onat Kutlar ile ).