ÇÖZÜM SÜRECİNDE KİLİT NASIL AÇILDI?

Son bir ayda yaşananlar ‘süreç bitti mi, askıya mı alındı’ gibi sorularını gündeme getirmişti. Aslında süreçle ilgili en net betimlemeyi Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan ‘türbülansa girdik’ diyerek yaptı. Sürecin türbülansa girmesi yürekleri ağızlara getirirken dünkü açıklamalar bir anlamda oksijen çadırındaki sürece hayat öpücüğü verdi.

Peki kriz nasıl aşıldı? Tahmin edebileceğiniz gibi tarihe not düşen bir arka kapı diplomasisi oldu. Tarafların hali bir anlamda küskün iki sevgilinin ‘mutsuzluk bunalımına’ benziyordu. Nasıl ki sıradan bir mesele için küsen bir çift, gözü telefonda karşıdakinin aramasını beklerse taraflarda aynı psikoloji vardı. Herkes sorun çözülsün ama krizi çözecek adım karşıdan gelsin noktasındaydı.

Hakan Fidan yeniden devrede!

Arka kapı diplomasisi Salı sabahı başlamış gözükse de asıl görüşmeler başka yerde oldu. Tüm kriz zamanlarında olduğu gibi MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın devreye girmesi türbülanstan çıkılmasında ilk adım oldu. Devlet heyetinin Abdullah Öcalan’la yaptığı bir dizi görüşme sonucunda sürece dair yeni bir okuma yapıldı. Bu okumanın ana fikrini ‘realist bir yüzleşme’ olarak tanımlayabiliriz. Öcalan’ın ‘eksiklere rağmen atılacak adımlarla süreç devam etmeli’ yaklaşımı tarafları darboğazdan çıkardı.

Fidan, Öcalan’la sağladığı ortaklaşmayı Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu’yla paylaştı. Eş zamanlı olarak başka bir heyet HDP’lilerle biraraya geldi. Salı günü grupların yapıldığı saatte yaklaşık üç saat süren bir görüşme yapıldı. Pozitif bir havada gerçekleşen görüşme, sürece dair umudu yüseltti.

HDP’lilerle görüşen devlet heyetinden sonra başka bir trafik başladı. Bir süredir toplanamayan çözüm süreci komisyonu Hakan Fidan’ın ve diğer heyetin notlarıyla acil gündemle topalndı. Çünkü Başbakan Davutoğlu’nun Avustralaya’ya yapacağı uzun seyahet öncesi bir karar verilmesi gerekiyordu. Başbakanlıkta akşam saatlerinde başlayan toplantı 21:30 sularında bitti. Toplantıda tüm seçenekler masaya yatırıldı.

Başbakanlık'ta kozmik toplantı

Mevcut dosyalar yeniden açıldı. Tüm enstrümanlar titizlikle analiz edildi. Kobani bağlamında yaşananlar ve ABD’nin yeni Ortadoğu açılımı Fidan tarafından uzun uzun brife edildi. Hararetli tartışmaların sonunda belli bir noktaya varıldı. Başbakanlıktaki toplantının sonucunda sürecin devamı konusunda karar çıktı.

Başbakanlıktaki toplantıdan sonra üçüncü raund başladı. Bu defa Hakan Fidan gecenin ilerleyen saatlerinde HDP heyetiyle yeni bir toplantı yaptı. Fidan, HDP heyetine hükümetin ve Öcalan’ın tavrını iletti. Gece sabaha dönerken uzun çabalar sonucu kriz aşılmış görünüyordu. Kilidin açılmasında Yalçın Akdoğan ve Hakan Fidan’ın ‘cesur ve kararlı’ tavırları hakkında eminim ilerde tarihi değerlendirmeler yapılacaktır.

Finale bir adım daha yaklaşıldı

Hükümet toplantısı sona ermişti. Ancak süreç henüz tamamlanmamıştı. Bu defa HDP heyetinin Eşbaşkan Selahattin Demirtaş’ın içinde olduğu yeni bir ralli başladı. Yapılacak basın toplantısına dair tüm detaylar planlandı. Bir kısmını sadece muhataplarının anlayacağı kozmik mesajlar açıklamanın içine yerleştirildi.

HDP heyetinin yaptığı açıklama işte bu başdöndüren bu tafik sonucunda oldu. Aslında olan biteni ‘müzakere pratiği zayıf tarafların’ kriz karşısında yeni bir içtihat yaratması olarak nitelendirebiliriz. Kriz şimdilik aşılırken bundan sonra yaşanacak problemler karşısında nasıl bir yöntem izleneceğini de ortaya çıktı. Günün sonunda kriz atlatılırken çözüm sürecinde finale bir adım daha yaklaşıldı. Finale yaklaşılması paradoksal olarak yeni provakasyon beklentilerini de artıran bir etki yaratıyor.

HDP heyetinin açıklaması ne anlama geliyor?

1. Süreç yeni bir okumayla kaldığı yerden devam edeceği ortaya çıktı

2. Basında yer alan iddiaların aksine heyetin değişmeyeceği anlaşıldı.

3. İki yıldır devam eden görüşmelerdeki en büyük türbülanstan çıkılmış oldu.

4. Sürecin devamı konusunda taraflarda ve toplumda yeni bir farkındalık oluştu.

5. Sürecin ana aktörünün Erdoğan ve Öcalan olduğu bir kez daha teyit edildi

6. Yeni bir kriz yaşanmaması için hızlı hareket edilmesi konusunda ortaklaşma sağlandı.

7. Taraflar arasında yeni krizlerin yaşanmaması için daha yoğun temas kararı alındı.

8. Diyalog ortamı sağlanmadan yeni adımların atılamayacağı yeniden keşfedildi.

9. Türbülanstan çıkılmasıyla yol haritasının önündeki fiziksel ve politik engel ortadan kalktı.

10. Sonuçta yaşananlar devlet aklı için yeni bir öğrenme ve paradigmatik sıçrama anlamına geliyor.