TÜRKİYE İLK KEZ ‘ÖZGÜR OLMAYAN ÜLKELER’ KATEGORİSİNDE

Washington merkezli düşünce kuruluşunun ‘2018 Dünyada Özgürlükler Raporu’nda, Türkiye’nin ‘özgürlük notu’ geçen yıla kıyasla 6 puan gerileyerek 100 üzerinden 32 olarak verildi.

Türkiye kuruluşun sınıflandırmasında 1974-1980 arasında ‘özgür’ ülkeler statüsünde yer alıyordu. 1980 darbesi sonrasındaysa ‘kısmen özgür’ ülkeler kategorisine alınmıştı. ‘Özgür olmayan ülke’ kategorisi ise Türkiye için bir ilk.

Türkiye’nin bu kategoride birlikte yer aldığı ülkelerden bazıları şöyle: Suriye, Irak, Suudi Arabistan, Mısır, Afganistan, Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, Çin, Venezuela.

NE YORUM YAPILDI?

Raporun değerlendirme bölümündeyse, Türkiye’de siyasi hakların ve sivil özgürlüklerin gerilemesi ve notun düşürülmesi şu sebeplere bağlandı:

• İktidarı başkanlıkta toplayan derinden sorunlu bir anayasa referandumu,
• Seçilmiş belediye başkanlarının hükümetin atadığı kişilerle değiştirilmesi,
• Hak savunucularının ve düşman olarak algılanan kişilerin rastgele biçimde gözaltına alınması,
• Devlet memurlarının tasfiyesinin sürmesi.

OHAL ELEŞTİRİSİ

Freedom House tüm bu gelişmelerin vatandaşları hassas konular hakkındaki görüşlerini dile getirmek konusunda çekingen hale getirdiği yorumunu yaptı; şu ifadeleri kulandı: “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın partisi AKP, Türkiye’de 2002’den bu yana iktidarda. Hükümet ilk başta bazı liberalleştirici reformları hayata geçirdikten sonra, son yıllarda siyasi haklar ve sivil haklara karşı artan bir isteksizlik ortaya koydu; azınlık hakları, ifade özgürlüğü, toplanma özgürlüğü, yolsuzluk ve hukukun üstünlüğü konusunda ciddi ihlallere sebep oldu.”

Raporda, başkanlık referandumu için kampanyanın eşit koşullarda yapılmadığı, YSK’nın mühürsüz oyları kabul etmesinin sonuçların meşruiyetine gölge düşürdüğü, sürekli uzatılan OHAL’in hukukun üstünlüğüne zarar verdiği, seçilmiş belediye başkanlarının istifaya zorlandığı eleştirileri getirildi. Kuruluş, “Anayasa değişiklikleri 2019’da tamamen yürürlüğe girdiğinde, değişiklikler başkanlığın gücünü radikal biçimde artıracak ve demokratik kontrol mekanizmalarını azaltacak” yorumunu yaptı.

ABD’NİN DE NOTU ÜÇ PUAN DÜŞÜRÜLDÜ

Kurumun raporunda, ABD’nin notu da üç puan gerilerken, demokrasinin tüm dünyada gerilediği, 2006’dan bu yana 113 ülkede durumun açıkça kötüleştiği, sadece 62 ülkede iyileşme olduğu tespiti yer aldı.