TÜRKİYE DİPLOMASİ ATAĞI BAŞLATTI NATO OLAĞANÜSTÜ TOPLANIYOR

Türkiye, uluslararası hukuku esas alarak saldırıya karşı diplomatik girişimlere öncelik verecek. Saldırı tüm ayrıntılarıyla uluslararası camiaya anlatılıp diplomatik baskı oluşturulacak.

Ankara, ilk olarak istişareler için NATO'yu toplantıya çağırdı. Brüksel'de salı günü üye ülkelerin NATO büyükelçilerine saldırı tüm ayrıntılarıyla anlatılacak; teknik raporlar ve koordinatlar verilecek. Türkiye'nin NATO daimi temsilcisi, yapacağı sunumda, açık kimlikle test ve eğitim uçuşunda bulunan uçağın uluslararası hava sahasında vurulduğuna dikkat çekecek. Ancak Türkiye'nin NATO girişimi, beklenildiği gibi İttifak'ı fiilî göreve davet eden ve 'bir üyeye yönelik saldırı tüm üyelere yapılmış sayılır' hükmünü içeren 5. madde değil, istişare amaçlı 4. madde kapsamında gerçekleştirildi. Diplomatik kaynaklar, bu durumu, Türkiye'nin olaya soğukkanlı yaklaştığının göstergesi olarak yorumladı.

Yol haritası çerçevesinde dün Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Halit Çevik, Ankara'daki NATO, AB ve Arap ülkelerinin yetkililerini davet ederek bilgi verdi. Bakan Ahmet Davutoğlu da önceki gece yirmiye yakın muhatabıyla telefon görüşmesi yaptı. ABD, İngiltere saldırıyı kınarken, İran itidal çağrısında bulundu. Ankara, Şam'a ise İstanbul'daki Suriye Başkonsolosluğu vasıtasıyla nota yolladı. Tek sayfalık notada saldırının kabul edilemez olduğu vurgulandı. "Her türlü hakkımızı saklı tutuyoruz." denildi. Türkiye şimdi saldırıyı BM Güvenlik Konseyi'nin gündemine getirmeye hazırlanıyor.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, olayın netleşmesinin ardından telefona sarıldı. Davutoğlu, önceki gece yaklaşık yirmi telefon görüşmesi yaptı. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi, BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Suud el Faysal, Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil Arabi ve AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ile konuştu. Türk Bakan, görüşmelerinde olayın detaylarıyla ilgili bilgi vererek saldırının kabul edilemez olduğunu anlattı. Muhataplarının Davutoğlu'na destek verdiği öğrenildi. Ankara dün ise diplomatik girişimler için düğmeye bastı. Türkiye NATO üyesi olduğundan öncelik İttifak'a verildi. Üye ülkelerin NATO büyükelçileri salı günü toplantıya çağrıldı.

Türkiye'nin NATO daimi temsilcisi, Brüksel'de İttifak Merkezi'nde muhataplarına saldırıyla ilgili detayları verecek; olayla ilgili teknik rapor ve koordinatları da içeren sunum yapacak. Türk büyükelçi, uçağın uluslararası hava sahasında vurulduğuna dikkat çekerek, "Uçak, açık kimlikle test ve eğitim uçuşundaydı." vurgusu yapacak. Toplantı, NATO'nun meşhur 5. maddesi kapsamında değil 4. maddesi çerçevesinde gerçekleşecek. 4. madde şöyle: "Taraflardan birisi toprak bütünlüğüne, siyasi bağımsızlığına veya güvenliğine tehdit olduğunu düşünürse üyeler birlikte istişare eder." Siyasi istişarelerden bir karar veya eylem planı çıkması beklenmiyor. Türkiye, olayı detaylarıyla kayda geçirmiş; müttefiklerini bilgilendirmiş oluyor. Toplu savunmayı öngören 5. maddenin işletilmesi için tüm üyelerin onayı gerekiyor. İki madde arasında herhangi bir sıralama veya bağ bulunmuyor. Türkiye'nin şu aşamada 5. madde için çağrıda bulunması; yani NATO'yu fiilen göreve davet etmesi düşünülmüyor. AB dışişleri bakanları da Suriye gündemiyle bugün Lüksemburg'da toplanacak. Burada AB üyelerinin alacağı tutum, yarınki NATO toplantısından çıkacak kararla ilgili önemli gösterge olacak. AB dışişleri bakanlarının toplantıda, Esed rejimine yönelik ilave yaptırımlara gitmesi bekleniyor. (Zaman)