TİME'DAN YILIN 10 TIBBİ BULUŞU

Listede dermansız hastalıklara karşı bulunan aşıdan, kök hücrede fareye kadar çok değişik gelişmeler bulunuyor. İşte, 2009 yılına damgasını vuran 10 buluş.

1. Amerika'daki yeni mamografi kitapçıkları: Kasım ayındaki panelde, Amerika Önleyici Hizmetler Görev Güçleri, kadınlara 40 yerine 50 yaşında mamografi çektirmeye başlamalarını ve tarama testlerini ise bir yıldan iki yılda bire çıkarmalarını öneriyor. Ayrıca, kadınların kendi kendilerine yaptığı muayeneyi tamamen terk etmeleri açıklandı.

2. AIDS aşısı: Tayland'da 16 bin gönüllünün katılımıyla yapılan deney sonucu bulunan aşının, ölümcül AIDS virüsünün bulaşma riskini yüzde 31 oranında azalttığı açıklandı. Yetkililer, dünyanın en kapsamlı aşı denemesi olan deneye katılan 18-30 yaş aralığında, HIV testi negatif olan Taylandlı heteroseksüel kadın ve erkeklerin 3 yıl boyunca takip edildiğini ve bunun sonucunda aşı yapılan 8197 denekten 51'inin, aşı yapılmayan 8198 denekten 74'ünün AIDS virüsü kaptığı kaydedildi.Çalışma 105 milyon dolara maloldu.

3. Kök hücre araştırmasında finansman yasağı kaldırıldı: Başkan Obama, seçim kampanyası sırasında verdiği sözü yerine getirerek, kök hücre araştırmalarında devlet desteğine Bush yönetimi sırasında konan yasağı kaldırdı. Yetkililer, kök hücre araştırmalarına federal yardımın yolununun açılmasının, daha önce verilen, özgürce yapılan bilimsel araştırmalara siyasi müdahaleler yapılmayağı sözünün de parçası olduğunu vurguluyor.

4. H1N1 aşısı: Dünya 2009 Domuz Gribi vakasıyla uğraşıyor, ancak hiçbir tedavi uygulanamıyordu. Grip sezonu sonbaharda resmi olarak başladığında aşı talebi arttı. Deneylerde aşının tek dozda etkili olmasına rağmen Amerikalı üreticiler Ekim ayının ilk haftalarında bu isteğe ayak uydurabildi. Ülke çevresindeki birçok yerde hükümet tarafından hedeflenen öncelikli grupları (küçük çocuklar, hamile kadınlar, sağlık çalışanları, 6 aydan küçük bebeklerin anne ve babaları ve astım, şeker hastası gibi kronik hastalığı olanlar) kapsayacak kadar aşı yoktu. Son anketlere göre, Amerikalılar'ın yüzde 55'i aşıyla ilgili güvenlik kaygıları nedeniyle aşı olmadıklarını belirtiyor.

5. Kök hücreden fare: Embriyonik hücreler içermeyen kök hücrelerden geliştirilen ilk fare, buluş olarak isimlendirildi. Çin'de iki ayrı laboratuarda geliştirilen fareler Temmuz ayında kamuoyuna duyuruldu. Bilimadamları, bu gelişmenin, "yeniden programlanmış hücreler" anlamına gelen iPS hücrelerin "gerçekten pluripotent" olduklarını söyledi. Embriyonik kök hücrelerinin her türden insan hücresi üretmek için birbirinden farklılaşma kapasitesinin, gelecekte kalp ve diğer organları tedavi etmede kullanılacağı belirtiliyor.

6. Prostat kanseri taraması: Konu kanser olunca, doktorlar erken teşhisin en iyi savunma olduğunu söylüyorlar. Ancak, sözkonusu olan yavaş yavaş ilerleyen ve agresif tedavi gerektirmeyen prostat kanseri olunca tablo biraz daha belirsiz oluyor. Mart ayında, Ulusal Kanser Enstitüsü'nün 10 yılda gerçekleştirdiği çalışmaya 76 bin erkek katıldı. Katılımcıların yaklaşık yarısı rastgele tarama grubuna ayrıldı. Her yıl prostata özel antijen testi uygulandı ya da elle muayene edildi. Diğer katılımcılar ise tarama rehberliği almadı ve yılda bir kez test yaptırıp yaptırmama kararı da kendilerine bırakıldı. 7 yıllık sürede, tarama grubundaki 50 erkek prostat kanserinden öldü, normal bakım grubundan ise 44 kişi hayatını kaybetti. Başka bir ifadeyle, tarama (görüntüleme) ve erken teşhis prostat kanserinden ölüm oranını azaltmadı.

7. Otizmde yeni araştırmalar: Kimisi aşıları suçlarken, kimileri de civanın otizme yol açtığını iddia ediyor. Ancak, hiç kimse otizme neyin yol açtığını ya da vaka sayısının neden arttığını bilmiyor . Amerikan Federal Hükümeti tarafından yayınlanan yeni verilere göre, Amerika'da 100 çocuktan biri otizmden etkileniyor. Artışın kaynakları tam olarak belirli değil, ancak araştırmacılar 2009 yılında bir genetik ipucu belirlediler. Kromozom 5 bölgesindeki varyasyonların otizm vakalarının yüzde 15'inde rol oynadığını buldular. Bu özel genlerdeki farklar aşırı derecede yaygın, ancak bunların otizmli hastada çok daha yaygın olduğu gözlemlendi.

8. Osteoporoz (Kemik erimesi)için yeni ilaç: Yaşlılarda sağlık problemlerine yol açan ve kemikleri zayıflatan osteoporozdan korunmanın en iyi yolu, onu durdurmaktır. Mevcut osteoporoz ilaçları kemikleri bozan hücreleri engelleyerek çalışıyorlar. Ağustos ayında yayınlanan iki çalışma, erkeklerde prostat kanserinin tedavisinde kullanılan denosumab isimli ilacın menopoz öncesi kadınlarda kırık riskini azaltabileceğini gösterdi. Bu iki gruptaki hastalar, kemik erimesi riski altındalar.