SURİYE'DE KÜRTLER ZOR DURUMDA

Örgüt, Suriye'nin son beş yılda Kürtlere karşı sertleştiğini söylüyor. Bu tespit İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün, Suriye'deki Kürtlerle ilgili raporundan.

Rapora göre Suriye, Kürtlerin barışçıl hak taleplerine şiddetle karşılık veriyor, gözaltına aldıklarına kötü muamele ediyor. Raporu hazırlayan isimlerden, Nadim Houry'e ulaştıkları bulguları sorduk.

Nadim Houry: Yayınladığımız rapor baskının iki unsuruna odaklanıyor. Birincisi, Kürtlerin Nevruz gibi, kültürel amaçlı denebilecek kutlamalarının bile yasaklanması.

Aynı engelleme hak talebi içeren siyasi gösteriler için de geçerli. İkincisi ise, Kürt siyasi figürlerine açılan davalar ve bunların gözaltında kötü muameleye maruz kalması.

Raporda son 5 yıla odaklandık ve Kürtlerin yaşadığı bölgede 2004'te gerçekleşen isyanın ardından, Suriye hükümetinin tavrını sertleştirdiğini gördük.

Bu durumu dünya kamuoyunun dikkatine getirmemiz gerektiğini düşündük. Bunun birinci nedeni, Suriyeli Kürtlerin yaşadıklarının dünya medyasında pek yer bulmaması.

İkincisi ise bu yaşananların zamanlaması dikkat çekici geldi bize. Irak ve Türkiye'de Kürtlere yaklaşımda yeni bir yaklaşım var. Suriye ise bildiğini okuyor.

BBC Türkçe:Şam yönetiminin tavrını 2004'teki gösterilerden sonra sertleştirdiğini söylediniz. Kürtlerin başkaldırmasında bölgede yaşanan gelişmeler, özellikle de komşu Irak'taki Kürtlerin geldiği noktadan cesaret alma gibi bir durum var mıydı?

Nadim Houry: Buna hiç şüphe yok. Suriyeli Kürtler, Iraklı Kürtlerin genişleyen özerkliğini gördü ve seslerini daha fazla çıkarmaları gerektiğini düşündüler.

Bu dönemde siyasi hak talepleri arttı. Ama bu gösterileri cesaretlendiren bir başka unsur daha vardı bence.

Beşar Esad iktidara geldiğinde, babasından daha yumuşak olacağını düşündü Kürtler ve şanslarını denemek istediler. Ne var ki bunun tam tersi oldu.

BBC Türkçe:Suriye'deki Kürtler haklarını isterken, aslında çok temel haklardan bahsediyorlar değil mi? Bildiğimiz kadarıyla birçoğu Suriye vatandaşı bile sayılmıyor?

Nadim Houry: Doğru. Suriye'deki Kürtlerin nüfusu tahminen iki milyon civarında.

Yani nüfusun yaklaşık yüzde 10'unu oluşturuyorlar. Bunların 1 milyon 700 bini Suriye vatandaşı. 300 bininin ise vatandaşlığı yok, ama bir tür kimlik verilmiş ve bu kağıtların üzerinde "yabancı" yazıyor.

50 bin kişilik bir grubun ise hiçbir kimlik belgesi yok. Bu grubun hayatı cehennemden beter. Kimlikleri olmadığı için, bırakın pasaport alıp yurt dışına çıkmayı, Suriye içinde bile rahatça bir yerden bir yere gidemiyorlar.

Üniversiteye gitmeleri imkansız. Evlenirken büyük zorluk çekiyorlar ve genel olarak kayıtsız işçi olarak çalışıyorlar. Yoklar yani.