ŞEYH SAİD VE ARKADAŞLARI ANILDI

Hak ve Özgürlükler Partisi (HAK-PAR) İstanbul İl Örgütü, idam edilişinin 88. Yılında Şeyh Said ve arkadaşlarını andı. İl Binasında yapılan etkinlik, Şeyh Sait ve dava arkadaşları için saygı duruşuyla başladı.

Eğitimci Yazar Fehim Işık'ın bir sunum yaparak katıldığı anmada Işık, Şeyh Said başkaldırısıyla ilgili bilgiler verdi. 1925 Kürt Hareketinin gelişimi ile ilgili tarihsel anektodları aktaran ve daha sonra Azadi Örgütü’nün çalışmalarını ele alarak konuşmasını sürdüren Işık, daha önce konuyla ilgili yaptığı çalışmaları özetleyerek sunumunu sürdürdü. Azadi Örgütü’nün 1925 Kürt Hareketinin mihenk taşı olduğunu belirten Işık; “Bu başkaldırıyı Azadi Örgütü’nden bağımsız olarak düşünemeyiz. Bu tamamen örgütlü bir başkaldırıdır. Ancak zamanından önce başlamak zorunda bırakıldığı için başarıya ulaşamamıştır. Haziran ayında başlaması kararlaştırılan başkaldırı, 13 Şubat 1925 tarihinde başlamış ve 15 Nisan 1925’te kanlı bir şekilde bastırılmıştır.”

1925 Kürt Ayaklanmasının önderi Şeyh Said’in, 29 Haziran 1925 tarihinde Diyarbakır'ın Dağkapı Meydanı'nda 46 arkadaşıyla birlikte idam edildiğini, idam edilenlerin sayısı konusunda farklılıklar olduğunu. Kürtlerin, devletin arşivlerine girmelerinin kolay olmadığını, bu nedenle daha çok Türk gazeteci ve araştırmacılarına dayanmak zorunda kaldıklarını belirten Işık, devlet arşivlerine girmede bir sıkıntısı olmayan Gazeteci-Yazar Uğur Mumcu'nun 'İstiklal Mahkemeleri' başlıklı yazısında 1925 yılındaki idamlarla ilgili şunları yazdığını belirtti: “1925 yılındaki 'Şeyh Sait Ayaklanması sanıklarını yargılayan Şark İstiklal Mahkemesi 48 kişi hakkında idam cezası verdi. Bu cezalardan 47'si infaz edildi. Mumcu, 1925 Kürt Ulusal Ayaklanması döneminde idam edilenlerin tümüyle ilgili olarak ise şunları belirtmektedir: ‘Şeyh Sait Ayaklanması'ndan sonra süren ayaklanmalar nedeniyle, aynı mahkeme, 207 kişi hakkında daha idam kararı verdi. Bu kararlar infaz edildi. Mahkeme 213 kişi hakkında da 'gıyabi idam' kararı verdi."

Fehim Işık; Şeyh Sait'i yıllarca "irticânın başı" olarak sunan devlet ağzının yine kendi mahkemesinin yani Şark İstiklal Mahkemesi Başkanı Mazhar Müfit'in idam kararı verdikten sonraki sözleriyle çürütüldüğüne dikkat çekerek şunları söyledi: "Bağımsız Kürdistan gayesine yürüdünüz. Cumhuriyet ordusu bunu mahv ve perişan etti. Herkes bilmelidir ki genç Cumhuriyet hükümeti fesat ve irticâya izin vermeyecektir. İşte, Cumhuriyet'in kahredici fakat adil kanunlarının hükmü budur."

Soru cevap bölümüyle sona eren etkinlik yaklaşık iki saat sürdü.