RİCHARD ENGLİSH: PKK'NIN MUHATAPLARI FARKLI

PKK'nın IRA ve ETA gibi örgüt olmasına rağemen çözüm konusunda neden bu örgütler gibi olmadığını IRA örgütü üzerine çalışmaları olan Prof. Richard English sorduk.

Şiddetin nasıl sona erdirilebileceği konusunda hayli deneyimli olan, Prof. Richard English ile konuştuk. Kuzey İrlanda’da doğup büyüyen Prof. English dünyada IRA üzerine çalışan en önemli bilim insanlarından biri.

Bir ülkede etnik taleplerle ortaya çıkan siyasal şiddetin çözümü konusunda en temel engel nedir?

‘Kendi kaderini belirleme’ (self-determination) üzerine yaşanan tartışmalarda temel sorun o ‘kaderi’ belirleyecek olan ‘kendi’nin kim olduğu. Yani karar verecek olanlar kimler? Ve onlar yekpare bir bütün mü, aralarında mutlak bir fikir birliği var mı, bunlar önemli sıkıntılar. Bu konularda bir anlaşma sağlandığı taktirde genellikle sorun kolay çözülür.

Tüm dünyada siyasal şiddet ve etnik mücadelelere baktığımızda Türkiye bu çatışmalarda en çok kayıp veren ülkelerin başında geliyor. Peki Türkiye bu sorunu niçin çözemiyor?

Çatışmalarda şiddetin boyutu farklılık arz edebilir. Bazı çatışmalar çok daha kanlı sonuçlara yol açabilir. Fakat çözüm ihtimalinin bununla pek bir ilgisi yoktur. Örneğin İspanya’ya kıyasla Kuzey İrlanda’da siyasal şiddet çok daha fazla ölüme neden oldu ama İspanya’da daha güçlü bir barış süreci yaşandı. Barış ihtimali daha ziyade güç dengesine ve barışın şiddetten daha iyi neticeler vereceğine inanan insanların sayısına bağlıdır.

PKK Türkiye’ de terörist bir organizasyon olarak geçiyor ama genellikle Batı basınında Kürt isyancılar olarak nitelendiriliyor. Bu farklı kavramsallaştırma hakkında ne düşünüyorsunuz?

Farklı taraflar PKK’yı farklı isimlerle anmaya devam edecekler. Fakat terminolojiden ziyade insanların ne düşündüğü asıl önemli olan. Örneğin İngiliz hükümeti yıllarca IRA’yı terörist bir organizasyon olarak değerlendirdi ve halen öyle düşünüyor fakat buna rağmen onları muhatap aldı ve karşılıklı bir barış sürecini yürüttü.

Diğer ayrılıkçı örgütlerle (ETA gibi IRA gibi) PKK’nın arasında temel benzerlikler ve farklılıklar neler?

PKK da IRA ve ETA gibi etnik-milliyetçi bir örgüt. Kullandıkları şiddet yöntemleri de oldukça birbirine benzer. Kanımca aralarındaki en büyük fark muhatap oldukları devletler. Madrid ya da Londra yönetimleri ile Ankara yönetiminin bu konuya yaklaşım tarzları birbirinden oldukça farklı.

Barış sürecinde aydınlara medyaya nasıl bir rol düşüyor, aydınlar ve medya nasıl bir tutum almalı? Türkiye’de bu konuda aydınların ve medyanın tutumunu takip edebiliyor musunuz?

Aydınların bu sorunların çözümünde etkisi her zaman az olmuştur, medyanın onlardan da az. Gördüğüm kadarıyla Türkiye’de medya oldukça taraflı bir tutum takınıyor. Gazetecilerin ve aydınların bu tür durumlarda aynı fikirde olmasalar bile karşı tarafa empatiyle yaklaşmaları daha doğru olur.

Türkiye’de PKK’yla yakın ilişkiler kuran ve Meclis’te temsilcileri de olan bir siyasal parti var. Barış sürecinde hükümetin öncelikle kimi muhatap alması gerekiyor, doğrudan örgütü mü yoksa örgüte yakın olan siyasi partiyi mi?

İlk başlarda yapılması gereken legal siyasi partiyi muhatap almak ve silahlı örgütü kamuoyunda mahkum etmek. Fakat elbette sonraki aşamalarda barış sürecine örgütün kendisi de dahil olmak zorunda.

Türk ve Kürt kamuoyu bir uzlaşma zeminine nasıl ikna edilebilir? İki taraf için barış konusunda ortak çıkar ve ortak tercih nasıl sağlanabilir?

Şiddetin daha fazla kan ve ölüm getirdiğine ve kanın durması için uzlaşmadan başka bir yol olmadığına kamuoyunu ikna etmeye çalışarak.

Richard English kimdir?

Terörizm, siyasal şiddet, IRA ve milliyetçilik üzerine çalışmaları bulunan Prof. Richard English, 20 yıldan fazla Belfast’taki Queen’s University’de görev yaptı. Bu konularda yayınlanmış pek çok kitabı ve makalesi bulunan Prof. English halen St. Andrews Üniversitesi Terörizm ve Siyasal Şiddet Çalışmaları Merkezi başkanlığını yürütüyor. Prof. English’in başlıklı yeni kitabı “Terörizm İşe Yarıyor mu?” kısa bir süre içinde Oxford yayınlarından piyasaya çıkacak.