NORŞİN YA DA GÜROYMAK !

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün iki gün önce Bitlis'e yaptığı ziyaret sırasında Türkiye'nin gündemine oturan Norşin yani yeni adıyla Güroymak ilçesinin köklü bir tarihi ilginç bir yapısı var.

Kürt açılımının Türkiye'nin gündeminde olduğu bir dönemde Norşin ya da Nurşin'in isminin Abdullah Gül tarafından zikredilmesi bazı kesimlerde rahatsızlık uyandırırken bazı kesimleri de sevindirdi. İsmin kullanılmasından rahatsız olanların öne sürdüğü tez, gelecekte başka yerlerin isimlerin de değiştirilmek isteneceği. Sevinenlerin tezi ise böyle yerlerin değiştirilen isimlerle asıl kimliklerinden uzklaştırıldığı, isimlerinin geri verilmesiyle kimliklerinin de geri verileceği böylece tarihi bir yanlıştan dönüleceği yönünde.

Norşin'in kelime anlamı bazılarına göre Nur'un yayıldığı yer, bölge coğrafya anlamına geliyor. Bazılarına göre ise şenlik ve bahar yeri. Ancak, bölgenin dini alimleri yetiştirmesi bakımından değerlendirilmesi birinci anlamı daha da ön plana çıkarıyor.

Güroymak ya da Norşin, Doğu Anadolu Bölgesinde Yukarı Murat havzasının doğusuyla Van Gölü'nün batısında Muş Ovası'nın doğu ucunda, Doğu-Batı istikametinde uzanan iki dağ sırasının arasında ovada bulunan bir alan içinde yer almaktadır.

İlçenin doğusunda yer alan Nemrut Dağı-Krater Gölü ve etekleri özellikle batıya doğru uzanarak İlçenin kuzeyini çevirir. Güneyde Yer alan Kilhar Dağı ise Doğu Torosların uzantısı olup, İlçenin batısına doğru hafif bir eğimle ovaya uzanır.

Norşin,1987'de pek çok il ve ilçe ile birlikte yapılan isim değiştirme operasyonu sonucu Güroymak adını aldı. Ancak yöre halkı ve sonradan kent dışına göç eden Bitlisliler Güroymak adını benimsemedi. Resmi yazışmalar dışında Güroymak adı halk arasında kullanılmadı.

Bölgede sadece Norşin'in ismi değiştirilen binlerce köy ve kasaba bulunuyor. İşin ilginç tarafı Norşin ismi Kürtçe ya da Ermenice olduğu için değiştirildi. Fakat bazı uzmanlara göre bu isim zaten Türkçe. Hatta iki yıl önce iktidar partisinden bir milletvekili Norşin isminin iade edilmesi için meclise önerge veriyor. Milletvekilinin de tezi ismin zaten Türkçe olduğu yönünde. Ancak vekilin önergesi askıda kalıyor. Bugün Bitlis'in büyük kasabalarından biri olan Norşin'de sadece Kürtler değil, Türkmenler ve Avşarlar da bulunuyor. Özellikle Anadolu'daki büyük İslam alimlerinin yetişmesinde önemli olan bir yer Norşin.

Birinci Dünya Savaşı öncesine kadar pek çok Kürt medresesi vardı. Ancak en meşurlarından biri de Norşin Medresesiydi. Bölgedeki Müslümanlar arasında en önemli yerlerden biri de aynı zamanda Kürt tarihi açısından en dikkat çekeni Norşin'dir. Norşin, aynı zamanda Türkmen, Oğuz ve Avşar aşiretlerinin gelip bölgedeki Kürtler içinde asimile olmalarının mekânı sayılır.

Norşin'de bek çok din bilgini yetişmiştir, bunlar arasında en fazla bilinen Said-i Nursi'dir; Nursi, kimi çevreler tarafından Bediüzzaman Said-i Nursi kimi çevreler tarafından da Said-i Kürdi olarak bilinir. Norşin Medresesi'nin kolları Hınıs, Okhin, Taşkesen, Cezni, Zokayd Hazro, Çokhreş, Tillo, Kasrik ve Tel Maruf (Kamışlı-Suriye)

İŞTE NORŞİN'DE YETİŞEN VE ANADOLU'YA YAYILAN ALİMLER:

Bediüzzaman Said-i Nursi, Şeyh Fethullah El Varkanasi, Şeyh Alaaddin, Şeyh Şefik Arvasi (Sultanahmet Camii eski imamı), Sadrettin Yüksel, Molla Abdülhakim Arvasi, Mehmet Emin Er Hoca, Halil Gönenç (Urfa eski müftüsü), Ali Arslan (Tekirdağ eski müftüsü), Ahmet Meylani (Hidaye mütercimi), Mazhar Taşkesenoğlu (İbn Abidin mütercimi), Molla Hasip Seven (Kozluk eski müftüsü), Molla Muhammet Şirin (Çanakkale eski müftüsü), Molla Abidin (Beykoz-İstanbul eski müftüsü), Şeyh Halid, Şeyh Asım, Molla Salih El Bohti, Molla Nuhyettin, Molla Muhammet (Mehmet Çağlayan Hoca Muş ve Niğde eski müftüsü), Molla Abdülkerim Saruhan (Bitlis eski müftüsü), Molla Burhan (Tillo şeyhi)