NEWEPEL, ZAZAKÎ KÜRTÇESİYLE 100. SAYISINA ULAŞTI

İlk sayısı 15 Mart 2011'de yayımlanan Zazakî Kürtçesindeki ilk gazete olan ve en uzun süre yayın hayatını sürdüren Newepel, Haziran 2017 sayısıyla 100. sayısına ulaştı. Gazete, 50. sayısına kadar 15 günde bir yayımlandı, ancak ekonomik nedenlerden dolayı 51. sayısından itibaren ayda bir çıkmaya başladı.

Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO'nun kaybolmakla yüz yüze olan diller listesinden bulunan Kürtçenin Zazakî diyalektinde okur yazar kitle oluşturmayı, böylece dili geliştirmeyi hedefleyen gazetenin editör ve redaktörü Roşan Lezgîn'in İlkehaber'e verdiği bilgiye göre, 8 sayfadan oluşan Newepel'in 100 sayısında 61 kadın 300 erkek toplam 361 kişinin yazıları yayınlanmış. Bunlardan 44 kişinin yazıları, başka kaynaklardan nakledilmiş ya da çevrilmiş, 317 kişi ise doğrudan gazeteye yazmıştır. Bunlardan da 250'den daha fazla kişi ilk kez Newepel gazetesiyle Kürtçe yazmaya başlamıştır. Bu açıdan bakıldığında, Newepel, Zazakî Kürtçesinde okuma-yazma kültürünün oluşturulmasında gerçek bir okul görevini yerine getirmiştir.



Newepel ile ilk kez Zazakî yazmaya başlayan 20'den fazla kişinin bir veya birden fazla kitabı yayınlandı. Yine Newepel okulunda yetişen bir çok kişi daha sonra başka yayınlara yazmaya, gazete ve televizyonlarda çalışmaya başladı. Yeni açılan üniversitelerin Kürtçe (Zazakî) bölümlerinde lisans veya yüksek lisans yapan birçok öğrenci, ya daha öncesinde Newepel gazetesinde okuma yazmayı öğrendi ya da eğitimi sürecinde okuma yazma yeteneğini Newepel ile geliştirdi.

Roşan Lezgîn verdiği bilgilerin devamında şunları söyledi:

“Newepel gazetesinin 100 sayısında, modern edebi eser tanımına giren 319 şiir ve 44 öykü, 390 farklı konularda yazı, 67 röportaj, 319 dil ile ilgili yazı, 6 araştırma-inceleme makalesi, 319 haber yer almıştır. Daha çok devletin katı yasaklarından dolayı şimdiye kadar yazı dili olarak gelişme imkanı bulamayan, daha çok kırsal alanda kullanılan Kürtçenin Zazakî diyalektinin modern bir dil olarak evrim geliştirmesi açısından hayati önemdedir.

Türkçe asimilasyondan dolayı konuşanlarının günden güne azaldığı, sözel edebiyatının ölen her kişiyle birlikte ebediyen kaybolduğu Zazakî Kürtçesinde derlenen 81 halk masalı, 137 mesel, 49 fıkra, 32 çocuk oyunu, 42 yemek tarifi ve onlarca efsane, bilmece, saymaca, ninni, deyim ve atasözü derlenerek Newepel'de yayınlanmış, böylece kaybolmaktan kurtulmuştur.

Bu açılardan bakıldığında, sivil bir teşebbüs olan Newepel gazetesi,  Kürt kültür kurumları veya partilerinden çok daha fazla dilin korunması ve gelişmesine hizmet etmiş, dil aktivistini, dil kadrolarını yetiştirmiştir.”