NASA'NIN KADIN ASTRONOTU AY'I ANLATTI

 NASA'nın "uzayda en uzun süre kalan kadın astronotu" Marsha Sue Ivins, ODTÜ'den sonra akşam Türk-Amerikan Derneği'nde de uzay çalışmalarının tarihini tanıtıcı konuşma yaptı.

Konuşmasında SSCB'nin 1957 Ekiminde ilk insan yapımı uydu Sputnik'i (Yol Arkadaşı) yörüngeye gönderişi ve yine SSCB'nin Kazak-Baykonur Üssü ile 12 Nisan 1961'de yörüngedeki ilk insan SSCB kozmonotu Yuri Gagarin'i gönderişi ve ondan 23 gün sonra yörüngedeki ilk Amerikalı astronot Alan Shepard ile konuya giren Ivins, yörüngedeki Sovyet, Rus, Amerikan uydu ve laboratuvarlarından örnekler verdi.

İnsanın 53 yıllık fezaya çıkış serüveninde "muazzam emekleme" hamlelerini anlatan 59 yaşındaki Ivins, California Mohave Çölü, bir kez New Mexico Akkum (White Sands) Çölü ve en çok Florida Cape Canaveral üssüne inen uzay mekiklerinin en tecrübeli astronotlarından biri olarak, yer çekimsiz ortamda yaşamanın nasıl olduğunu basit örneklerle anlattı.

Bugün başta Rusya, ABD, Kanada, Japonya, Brezilya ve Avrupa Uzay Kurumu (ESA) ile birlikte Yer yörüngesinde 350-400 kilometre irtifada yapımı süren Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (UUİ) görev alan Ivins, "uzayda uyumak en rahatı" dedi ve "yüzükoyun, sırtüstü, yan yatma kavramlarının yer çekimsiz ortamda ortadan kalktığını söyledi.

AA'nın, bilimin en büyük başarılarından birinin anlatıldığı, Tom Hanks'in 15 yıl önceki Apollo-13 filminde "Ay'ın görünümleri neden suni, net mükemmellikten yoksundu?" sorusunu astronot Ivins, nükteli biçimde, "Bilmiyorum, devlet sırrı taşımıyorum" diye cevapladı.

Ivins, "Yer çekimsiz ortamda diş fırçalamak pek zordur. Macunu yutmak zorunda kalabilirsiniz" dedi ve sözlerini, "Astronotların Yer'de olsaydık diye en çok özledikleri şey, rahatça banyo yapmaktır" diye sürdürdü.

Ivins, tuvalet atığının mekiklerde ve UUİ'de rahatça 4 ay saklanabildiğini bildirdi.

HAYATI

Marsha Sue Ivins, 1973'de Colarado Üniversitesinin Uzay Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu, 1974'den itibaren Lyndon B. Johnson Uzay Merkezi'nde görev yaptı ve uygu göstergeleri ile kontrolleri, insan-makine sistemleri mühendisliği alanlarında çalıştı.

Gulfstream 1 tipi lisansı ile MEL, ATPL, SEL, planör, ticari alet lisansları ve planör öğretmenliği brövesine sahip Ivins'in NASA'da ve diğer toplum kuruluşlarındaki uçuş tecrübesi, 7 bin saati aşıyor.

Ivins, 1990, 1992, 1994, 1997 ve 2001 yıllarında katıldığı beş uzay yolculuğunda bin 318 saat uzayda kalarak, ''uzayda en uzun süre kalan kadın astronot'' unvanını aldı.

Ivins, Uzay Mekiği, UUİ birimlerine destek veren Astronot Dairesi'nde görevini sürdürüyor.