LUDWİG PAUL: ZAZALAR KÜRD, ZAZAKÎ KÜRDÎ BİR DİLDİR

Prof. Dr. Ludwig Paul, Almanya’da, Hamburg Üniversitesi’nde öğretim görevlisidir, İranologdur. Kürtçe üzerine çalışmaları, yazıları vardır. Daha önce yazılarını, röportajlarını okumuştum. Geçen yaz, iki gün arka arkaya uğramıştı, kendisiyle tanışmış, sohbet etmiştik.

14.02.2020 tarihinde, Diyarbakır’da, Dicle Üniversitesi’ne bağlı bir enstitü sınıfında, “The History of Iranian Languages” başlıklı bir sunum yaptı. Öğretim görevlisi bir arkadaşın daveti üzerine biz de katıldık. Yaklaşık otuz kadar dinleyici vardı.

Profesör, sunumunda yedi-sekiz slaytta İrani dillerden yaklaşık kırk kadar sözcük karşılaştırarak Fonoloji (Sesbilgisi) açısından teknik bir şekilde kimi ses değişimlerini gösterdi, buna Morfoloji (Biçimbilim) açısından da birkaç örnek ekledi ve bu şekilde İrani dilleri nasıl tanımladıklarını anlattı.

Buna itiraz ettik. Sadece Fonoloji ve Morfoloji açısından birkaç örnek üzerinden diller tasnif edilemez, dedik.

Profesör, örneğin, S sesinin H sesine dönüşümünden söz ederken Kürtçe ve Farsça’da on sayısı olan “deh” sözcüğünü örnek vermişti, Zazakî’de bunun “des” olduğunu söylemişti. Biz de, Farça’da balık sözcüğünün “mahî” olduğunu ama Kürtçede (Zazakî, Kurmancî ve diğer tüm lehçelerde) “Mase/î” olduğunu söyledik. Dolayısıyla, dil üzerinde çalışanların, sadece kimi sözcükleri aradan seçerek, teknik açıdan değerlendirerek öyle birkaç ses değişimi üzerinden dilleri tanımlamalarının, kategorileştirmelerinin ve daha sonra da kimlik tayin edici zemin yaratmaya çalışmalarının doğru olamayacağını söyledik.  

Devamı için…