KÜRTLER, ESAD'A BARIŞ İÇİN YOL HARİTASI SUNDU

Rusya’daki görüşmeler kapsamında Rojava Özerk Yönetimi’nin Rusya’ya sunduğu yol haritası kapsamında, Şam’ın Rojava özyönetimini tanıması, yeni bir anayasa ile doğal kaynaklara katılımın garanti altına alınması, seçilen Devlet Başkanı Beşar Esed’in tanınmasına karşılık ayrımcı uygulamaların kaldırılması ve devletin merkeziyeti, sınırları, bayrağı ve ordusuna ilişkin talepler yer alıyor.

Suudi Arabistan merkezli Şarku’l Avsat’ın detaylarını açıkladığı maddeler şu şekilde;

_1- Suriye üniter yapısı olan, uluslararası sınırları tanınan ve Şam’ın başkenti olduğu merkezi bir devlettir.

_2- Seçilmiş Devlet Başkanı olan Beşar Esed, tüm Suriyelilerin başkanıdır.

_3- Doğal zenginlikler, tüm Suriyeliler için ulusal bir zenginliktir.

_4- Dış politika ve uluslararası platformlardaki karar mekanizması da dahil olmak üzere Anayasa’da kayıtlı olan ülkenin genel politikası tanınır.

_5- Birleşmiş Milletler (BM) uyarınca, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin resmi bayrağı tek bayrak olarak tanınır.

_6- Kürt tarafı, devletin tek ordusunun varlığını tanır ancak Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) bu ulusal ordunun içinde olmasına ilişkin müzakere yapılabilir.

_7- Anayasa değişikliği uyarınca olağanüstü hal yasası yürürlükten kaldırılmalı ayrıca uzlaşmacı anayasa, parti yasası ve bağımsız bir yargının yolunu açacak olan anayasal reformlar yapılmalıdır.

_8- Şam öz yönetimi tanımalıdır.

_9- Kürt halkına yönelik bütün ayrımcı uygulamalar kaldırılmalıdır.

_10- Süryani, Türkmen, Arap ve diğerleri gibi Kürtler de Suriye halkının önemli bir bileşeni olarak tanınmalıdır.

_11- Kürt bölgesi de dahil olmak üzere tüm bölgeler için mali bütçe belirlenmelidir.

YPG Genel Komutanı Rusya’da

Geçtiğimiz günlerde Rojava yönetiminden bir heyet Moskova’ya gidip Rus yetkililerle görüşmüş ve yol haritasını sunmuştu.

Şarku’l Avsat’a konuşan bir Kürt yetkili, YPG Genel Komutanı Sipan Hemo’nun geçen yılın sonunda Şam ve Moskova'ya tarihi ilan edilmeyen iki ziyarette bulunarak Rusya’dan Şam ve Kürtler arasındaki anlaşma sağlanması için garantör rolü oynaması teklifinde bulunduğunu söyledi.

Hemo, Rus ordusunun komutanlarının da katılımıyla Suriye Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Ali Memlük, Suriye Savunma Bakanı Ali Eyyüb ve Askeri İstihbarat Birimi Başkanı ile görüşmelerde bulundu.

Ayrıca 29 Aralık'ta Rus başkentini ziyaret eden Hemo, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov ve Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekât Dairesi Başkanı Orgeneral Sergey Rudskoy ile bir araya geldi.

Yetkili kişilerin aktardığına göre, söz konusu yol haritasında yer alan maddelerden 5’i Kürt tarafının taleplerini, geri kalan 6’sı ile Şam’ın taleplerini karşılıyor.

Yol haritasında yer alan ilk iki maddede, “Suriye'nin birleşik ve başkenti Şam olan merkezi bir devlet olduğu ve 2014 yılında yapılan seçimler ile seçilen Beşar Esed’in tüm Suriyelilerin başkanı olduğu” kaydedilirken, üçüncü maddede, doğal zenginliklerin tüm Suriyelilerin ulusal bir zenginliği olarak kabul edilmesi yer alıyor.

Suriye petrolünün yüzde 90'ı DSG’nin kontrolünde

YPG birimlerinin omurgasını oluşturduğu ve ABD liderliğindeki uluslararası koalisyon tarafından desteklenen Demokratik Suriye Güçleri (DSG) tarafından kontrol edilen 185 bin kilometrekarelik alanın 2011'den önce 360 ​​bin varil üretimini içeren Suriye petrolünün yüzde 90'ını, doğal gazın yarısını, ülkedeki en büyük üç barajın yanı sıra pamuk ve tahıl üretiminin çoğunluğunu içerdiği biliniyor.

Altıncı maddede, Kürt tarafının devletin tek bir ordusu olduğunu kabul etmesi, ancak gelecekteki düzenlemeler kapsamında ulusal ordu içerisinde 70 ila 80 bin savaşçısı bulunacak olan Demokratik Suriye Güçleri’ne dayanan müşterek bir pozisyonun bulunması öngörülüyor.

Washington, Fırat Nehri ve Menbiç’in doğusu ile Suriye, Ürdün ve Irak'ın birleştiği noktada yer alan el-Tanf üssünün yakınında, Amerika'nın müttefiklerin kontrolündeki alanlarda güvenlik ve istikrarı sağlamak için 35-40 bin yeni savaşçıyı eğitmek üzere bir program ortaya koymuştu. Ayrıca yerel polisin yanı sıra Kürt iç güvenlik güçlerinin de eğitimi hususunda teşviklerde bulunmuştu.

Eski BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, hükümete ve muhalefet heyetlerine geçen yılın başlarında Soçi'deki Suriye Ulusal Diyalog Konferansında onaylanan 12 siyasi maddeden oluşan bir bildiri sunmuştu.

Bildiride yer alan orduya ilişkin bir maddede, münhasıran ulusal sınırları koruyan ve halkı dış tehditlerden muhafaza eden güçlü ve birleşik bir silahlı kuvvet ile ulusal güvenliği korumaya odaklanan ve yasalara uygun hareket eden istihbarat ve güvenlik servisinin bulunmasının gerekliliği yer alıyordu.

“Olağanüstü hal yasası yürürlükten kaldırılmalı”

Öte yandan, Moskova’ya teslim edilen yol haritası kapsamında yer alan Kürt taleplerin ilki, anayasa değişikliği uyarınca olağanüstü hal yasasının yürürlükten kaldırılmasını ve bağımsız bir yargının yolunu açacak olan anayasal reformların yapılmasını içeriyor. Bu, 2011 yılından sonra çıkarılan kanunlarda ve 2012 yılında kabul edilen anayasada değişiklikler yapılması anlamına geliyor.

Kürtlerin ikinci talebi içerisinde ise Şam’ın ülkenin kuzeydoğusundaki özyönetimi tanıması ve Kürt halkına yönelik olan bütün ayrımcı tedbirleri kaldırması yer alıyor. Söz konusu ayrımcı ve haksız tedbirlerin yer aldığı üçüncü maddede, “1962 yılında yapılan istisnai nüfus sayımı ve binlerce Suriyelinin vatandaşlığının ve kimliğinin inkar edilmesi” gibi durumlar yer alıyor.

Dördüncü maddede, Süryani, Türkmen, Arap ve diğerleri gibi Kürtlerin de Suriye halkının önemli bir bileşeni olarak tanınması gerektiği belirtilirken, beşinci madde kapsamında Kürt bölgeleri de dahil olmak üzere tüm bölgeler için bir bütçenin belirlenmesi ve doğal kaynakların adil bir şekilde dağıtılması talep ediliyor.

Şam'daki yetkililer daha önce, müzakerelerin başarısız olması durumunda kuzeydoğuya karşı askeri bir harekat gerçekleştirileceğini ima etmişlerdi.

“Rus modeli Suriye’de uygulanamaz”

Ayrıca Kürt tarafının özerklik talebi ile Şam’ın 107 sayılı kanun uyarınca yerel yönetim hususunda ısrar etmesi ile birlikte Suriye Demokratik Güçlerinin siyasi kolu olan Suriye Demokratik Konseyi ile Şam arasında bir dizi müzakere gerçekleştirildi.

Moskova, tarafları müzakerelere devam etmeleri için birçok kez teşvik etti. Bunun yanı sıra Rus Savunma Bakanlığı’ndaki yetkililer Rus federal modelinin kabul edilmesini ima ederken, Şam “Rus deneyiminin Suriye'de uygulanamayacağını” belirtti.

Şam görüşmeler konusunda iyimser

Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal Mikdad, Rusya’nın başlattığı görüşmelerde kaydedilen ilerlemeye işaret ederek, Şam ile siyasi bir anlaşma yapmak isteyen Kürt gruplarla diyalog konusundaki iyimserliğini dile getirdi.

Geçmiş deneyimlerin cesaret verici olmadığını fakat şimdi bazı şeylerin sonuna gelindiğini kaydeden Mikdad, “Bazı Kürtlerin Suriye devletinin ve Suriye halkının ayrılmaz bir parçası olduğunu iddia etmesine ilişkin uygun koşulların bulunduğunu düşünüyorum. Bu yüzden daima iyimserim” ifadelerini kullandı. _(Rudaw)