İSRAİL'E 25 GÜN SÜRE

Ankara, Tel Aviv'in bu ay sonuna kadar, "Özür, gemilerin iadesi ve tazminat" taleplerinin karşılanmasını bekliyor. İsrail'in atacağı adımlar, yarın ABD'deki Obama-Netanyahu görüşmesinin ardından netleşecek.

31 Mayıs'ta Türk yardım gemilerine yönelik saldırının ardından Türkiye, İsrail'in bu ay içerisinde adım atmasını bekliyor. İsrail'in özür ile başlayacak süreç için kritik tarih yarın ABD Başkanı Barack Obama ile İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun yapacağı görüşme. Ankara bu görüşme sırasında Obama'nın, Netanyahu'yu geri adım atıp, özür dilemesi ve uluslararası soruşturma komisyonuna gerek kalmadan sorunun çözülmesi için ikna etmesini bekliyor. Bu sürecin hızla tamamlanması gerektiğini belirten Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Belçika'nın başkenti Brüksel'de İsrailli Ticaret Bakanı Ben Eliezer ile geçen çarşamba yaptığı görüşmede Türkiye'nin taleplerini İsrail'e iletti. Ben Eliezer'in ise hükümetini özür için ikna etmeye çalışacağı kaydedildi.

Gemileri bırakmıyor...

Yardım filosuna yönelik baskının ardından İsrail tarafından Birleşmiş Milletler (BM) denetiminde boşaltılması kabul edilen 3 Türk bayraklı geminin Aşdod ve Hayfa limanlarından ayrılmasını İsrail kabul etmedi. Ankara'nın yaptığı girişimlere ve mürettebat göndererek gemileri almak istediğini bildirmesine karşın, İsrail gemileri salmama kararı aldı. Gemilerin bir koz olarak tutulduğunu düşünen Ankara ise, boşaltılan gemilerin İsrail tarafından oluşturulan soruşturma komisyonunda kullanılmasını bekliyor.

İlişki kesilmeyecek...

İsrail' in geri adım atmaması halinde ise Türkiye İsrail ile diplomatik ilişkilerini kesmeyecek. Ancak hala Maslahatgüzar seviyesinde süren ilişkiler eskisine de dönmeyecek. Türkiye'nin İsrail'e yönelik askeri ve sivil uçuş kısıtlamaları ise arttırılarak devam edecek. Türkiye, saldırı ile ilgili BM'de uluslararası soruşturma komisyonu kurulması ısrarından ise vazgeçmedi. BM'de komisyon kurma çalışmalarının devam ettiğini belirten kaynaklar, İsrail'in kendi komisyonunun incelemesi sonucunda özür dileyerek suçunu kabullenmesi halinde BM'ye gerek kalmayacağını vurguladı.

'Gemi baskını için özür dilemeyeceğiz'

İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, yardım gemilerine baskından dolayı Türkiye'nin özür talebini karşılamayacaklarını söyledi. Lieberman, özür dilemenin "gerçeklere aykırı" olduğunu savundu. Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak parlamentoda, "ABD ziyaretimde Türkler, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile buluşmamı sağlamaya çalıştılar. Bunu kabul etmedim" dedi.

Barak, İsrail Sanayi ve Ticaret Bakanı Binyamin Ben Eliezer ile Bakan Davutoğlu arasında Brüksel'de yapılan görüşmenin zamanlamasını yanlış bulduğunu da söyledi.

'Tel Aviv, soruşturmaya Türk üye de dahil edilmeli'

Washington'daki düşünce kuruluşlarından Alman Marshall Fonu (GMF), Gazze'ye yardım götüren gemilere kanlı baskını soruşturmak için İsrail'in oluşturduğu soruşturma komisyonuna Türk üyelerin de dahil edilmesini önerdi. GMF'nin Türkiye uzmanı Ian Lesser, "Türk-Batı İlişkilerini Yeniden Düşünmek" başlıklı analizinde, Türkiye-İsrail ilişkilerinin baskından çok önce kötüleşmeye başladığını ve bu "kaçınılmaz" sürecin devam edeceğini ileri sürdü. Analizde "eğer taraflar filo baskını soruşturmasına alternatif yaklaşımlar keşfederse ilişkilerin rotası belki iyileşir" dendi.

'İlişkilerin kopması beni kaygılandırıyor'

İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Türkiye ile İsrail arasında krizden ve ilişkilerin kopabileceğinden söz edildiğini duymanın "kendisini kaygılandırdığını" söyledi. "Orta Doğu'daki tüm dengeleri vahim biçimde etkileyecek sonuçlar doğurabilecek bir gerilim yerine, istikbale matuf konulardan söz etmek istediğini" kaydeden Dışişleri Bakanı Frattini, "Mesela Avrupa Birliği bakanları olarak Gazze'yi ziyarete hazırlanıyoruz" diye konuştu. Öte yandan Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü de, "Türkiye ile İsrail yapıcı bir diyalog yoluna girmeli" açıklamasında bulundu.