İRAN, NÜKLEER PROGRAMINI SINIRLAMAYI KABUL ETTİ

P5 + 1 ülkeleri ile İran arasında yapılan görüşmelerde anlaşma sağlandığı açıklandı. Anlaşma İran’ın nükleer programını geçici olarak dondurmasını öngörüyor.

Anlaşma, nükleer programların dondurulma süresini altı ay olarak belirlerken, bu süre zarfında yeni ve daha kapsamlı ikinci bir anlaşma hazırlanması hedefleniyor. Bu ikinci anlaşmayla İran’ın yalnızca sivil amaçlarla nükleer faaliyet yürüttüğünün garantilenmesi amaçlanıyor. 

Cenevre'de P5 +1 ülkelerini temsil eden AB Dış Politika Yetkilisi Catherine Ashton, görüşmelerde varılan noktayı Twitter üzerinden attığı “Anlaşmaya vardık” mesajıyla duyurdu. 

Cenevre’de varılan anlaşmaya göre İran, uranyumu %5 oranına kadar zenginleştirebilecek, bu konudaki iyi niyetini ortaya koymak için de santrifüjler arasındaki bağlantıları kesecek. 

İran’ın bugüne kadar %20 oranında zenginleştirdiği uranyum stokları okside çevrilerek askeri amaçlarla kullanılmasının önüne geçilecek. 

Yeni veya eski santrfüjlerin tesislere eklenmesine izin verilmezken, halihazırda tesislerde bulunan ancak kullanımda olmayan santrifüjler de işletilmeyecek. İran’ın 8 bin kadar santrifüjü bulunuyor. İran anlaşma gereğince yens uranyum zenginleştirme tesisleri inşa edemeyecek. 

Anlaşma, İran’ın %3,5 düzeyinde zenginleştirilmiş yedi tonluk uranyum stoğunun geçici olarak sekiz tona çıkarılmasına olanak tanıyor. Ancak, Tahran’ın altı ay sonunda stoklarını yeniden yedi tona indirmesi gerekiyor. 

İran’ın anlaşma koşullarına uyduğunu garanti altına almak için Natanz nükleer santrali uluslararası denetçilere açılacak. Ayrıca yeraltındaki bir uranyum zenginleştirme tesisi de bu tesisteki kameraların çektiği görüntüler hergün izlenmek suretiyle kontrol edilecek. 

Amerika da anlaşma gereğince yaptırımlarda 6 ila 7 milyar dolarlık rahatlama sağlayacak. Yaptırımların yumuşatılması ile ilgili karar Obama’nın alacağı başkanlık kararıyla olacak. Bu şekilde görüşmelere kuşkuyla yaklaşan Kongre üyelerinin muhalefetinin aşılması hedefleniyor. 

Anlaşmaya varılmadan önce Amerika Dışişleri Bakanı dün Cenevre'de katılımcı ülkelerin dışişleri bakanlarıyla biraraya gelmişti. (Amerikanın Sesi)