İNTERNETTE SIZINTI REHBERİ

WikiLeaks'in sızdırdığı belgeleri daha ayrıntılı incelemek için farklı internet siteleri mevcut.

2006 yılının Aralık ayında kurulan ve uzun süre arkasında kimlerin olduğu bulunamayan Wikileaks, temelde internette Wikipedia ile başlayan belge formatının dünyanın en gizli belgelerine uyarlanmış hali.

Bugün içinde 1 milyon 200 binden fazla belge barındıran Wikileaks'in ilgi alanı istihbarat örgütlerinin ve genel anlamda devletlerin gizli ya da kuruma özel belgeleri. Yayına geçtiği ilk günden bu yana açıkladığı her belge dizisiyle olay yaratan site son olarak Afganistan'da ABD ordusunun kirli belgelerini ortaya dökerek gündemi değiştirmişti.

Wikileaks.org adresinden yayın yapan site, pazartesi günü yayınlamaya başladığı Cablegate isimli dosya dizisiyle ABD istihbarat birimleri ve elçiliklerinin ABD'ye yolladığı gizli yazışmaları kamuoyuna açtı. 251 bin 287 belgenin daha birkaç yüz tanesi paylaşılmışken kopan gürültüye bakılırsa önümüzdeki aylarda Cablegate skandalını sıkça duyacağız demektir. Sizin için bu dosyaya ait bazı önemli siteleri derledik.

Olayın merkezi

Wikileaks cablegate.wikileaks.org/ adresinde açtığı özel bölümle etap etap yayınladığı belgeleri konularına, yollandığı ülkeye, tarihe, gizlilik derecesine göre birçok farklı kriterlerle paylaşıyor. İlk saatlerde ilgiden dolayı işlemez hale gelen site konuyla ilgililerin ilk adresi haline gelmiş durumda.

Ceblegate sözlüğü

İstihbarat amaçlı olduğundan dolayı kendine ait özel bir dili olan belgeler aynı zamanda yüzlerce özel kısaltmaya da sahip. Neyin ne anlama geldiğini anlayabilmek için goo.gl/70PLb adresindeki kısaltmalar sözlüğünü el altında bulundurmakta fayda var.

Sosyal medyada Yakın dönemdeki pek çok emsali gibi Cablegate skandalı da Twitter başta olmak üzere sosyal medyada geniş yankı buldu. goo.gl/rEhee adresinde olayın anlık olarak dünyanın her tarafından Twitter'a yansımalarını takip edebilirsiniz.

Belgelerin çevirileri

İnternette toplanan gönüllü gruplar belgeler yayınlandıkça çevirerek anında sitelerine koyuyor. Bunların arasında wikileakstr.blogspot.com/ adresindeki blog hızıyla dikkat çeken örneklerden biri. Belgelerin yorumlanması anlamında dipnot.tv de ziyaret edilmesi gereken seçeneklerden.

Taze belgeler

Önümüzdeki dönemde parça parça paylaşımına devam edilecek belgeler genellikle bittorrent ortamından halka açılıyor. Bu konudaki takibi yapmak için en az Wikileaks kadar düşmanı olan The Pirate Bay sitesindeki tohumları kullanabilirsiniz (goo.gl/fwUVp).

Belgelerin dağıtımı Gönüllü bir başka grup tarafından derlenen goo.gl/QKYjC adresindeki Google belgesi dosyaları çıkış kaynağına ve derecesine göre tasnif ediyor. Böylece belirli kaynaktan ya da kriterden belgeleri sıralayabiliyorsunuz.

WikiLeaks'de gizlilik dereceleri

TOP SECRET - ÇOK GİZLİ: En üst gizlilik derecesi. Yalnızca o işle uğraşan en üst icra yetkisine sahip kişilere özel ve yayılması halinde ölümcül zarar verebilecek bilgi anlamına geliyor.

SECRET - GİZLİ: İkinci derecede gizlilik taşıyan, en üst icra seviyesinin altında, ancak o işle doğrudan ilgili kişilerin de kullanımına açık, yayılması halinde ciddi zarar verebilecek bilgi anlamına geliyor.

CONFIDENTIAL - ÖZEL: Üçüncü derece gizlilik seviyesi. Kamuya ve o işle doğrudan ilgili olmayan kişilere açık olmayan ve yayılması halinde o işe ve kamu hizmetine zarar verebilecek bilgi anlamına geliyor.

RESTRICTED - HİZMETE ÖZEL: En alt gizlilik seviyesi. Hizmete özel bilgi, o işi yapan kurumdaki kullanıma açık.

UNCLASSIFIED - TASNİF DIŞI: Bu aslında bir gizlilik derecesi değil. Yalnızca kamuya ilan edilmeyen, kapalı, ama yayılması halinde bir yaptırımı, zararı olmayan bilgi anlamına geliyor.

KRİPTO-ŞİFRELİ RAPOR: Türk Dil Kurumu, "siyasi inancını gizleyen kimse" ve "gizli yazı" olarak tanımlıyor. Türkçe'ye Fransızca "crypto"dan geçmiş.