İLK LAZCA MATEMATİK DERS KİTABI YAYIMLANDI

Lazcayı yazı dili haline getirme çabalarının bir ürünü olarak Lazika Yayın Kollektifi, Laz dili ve kültürüne katkı sunacağını düşündüğü, İskender Tzitaşi’nin Lazcaya kazandırdığı ilk lazca matematik ders kitabını yayımladı. 

Lazlara anadillerinde okumayı, yazmayı, hesaplamayı öğretmeyi amaçlayan bu süreç ilk Lazca gazete (Mçhita Murutsxi -1929) ile başlamış, Lazca okuma kitabı (Okitxuşeni Supara - 1937), alfabe kitabı (Lazuri Alboni -1935), iki cilt halinde Lazca matematik kitabı (Oxesapuşi Supara - 1933) ve Lazca edebiyat kitabı (Chquni Çhara - 193?) gibi ders kitapları hazırlanarak 1938'e kadar devam etmiştir.

Bütün bu kitaplar Sovyetler Birliği ilköğretim okulları müfredatına uygun olarak hazırlanmış olup devlet basımevinde basılmıştır. Ancak Lazların kültürel haklara sahip oldukları bu süreç İskender Tzitaşi'nin öldürülmesi ile son bulmuştur. Sovyetler Birliği’nin dağılması ve sınırların açılmasından sonra bu yıllarda yayınlanmış eserlerin bazılarına ulaşılabilmiştir.

Aydın ve pedagog kimliği ile İskender Tzitaşi bu çalışmalara öncülük etmiş ve bu çabalar ilkokullarda Lazca eğitim-öğretimle taçlandırılmıştır. Bütün bunların yapıldığı yer, 1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'nde özerk cumhuriyet statüsüne sahip Abazistan'ın Sohum kentidir.

İlk ve tek lazca matematik kitabı "Oxesaphuşi Supara"

Bütün bu kitapların içinde, "Oxesaphuşi Supara" ilk ve tek Lazca matematik kitabı olma özelliğini korumaya devam ediyor.

N. Popova tarafından Rusça hazırlanan bu kitap İskender Tzitaşi tarafından Lazcaya uyarlanmış, “Abazistan Cumhuriyeti Yayını” olarak 1933 yılında, Sohumi’de, “Geçhkhaphuleş Mektebepeşeni Oxesapuşi Supara” yani “İlkokullar İçin Matematik Kitabı” adıyla iki cilt olarak basılmıştır. Lazika Yayın Kollektifi her iki cildi birleştirerek orijinal haliyle Türkiye'deki basımını üstlendi. 

İskender Tzitaşi, Lazca matematik kitabı hakkında şu değerlendirmelerde bulunmuştu: “Bu kitap yayımlandıktan sonra birinci gruptaki öğrencilere artık tüm dersleri Lazca verebileceğiz", “Bu kitap her şeyden evvel bir matematik kitabıdır. Burada bazı hatalar yapılmış olabilir. Ama, işin başında bazı hatalar yapmak mümkün ve bunları farketmek zor olabilir. Ancak sonraki çalışmalarda bu kitabı daha da geliştirecek adımları atacağız”