ÇEK YASASI’NDA AF YOK

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Adalet Alt Komisyonu, “Çek Yasası’nda” değişiklik öngören tasarıda değişikliklere gitti. AKP Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü başkanlığındaki Adalet Alt Komisyonu’nun yaptığı düzenlemeyle mükerrir hapis cezası kaldırıldı. Vekil adına çek düzenlenemeyecek. Mevcut yasada çek bedeli kadar ceza öngörülürken hazırlanan tasarıda çekin kısmi karşılığı ve bankanın sorumlu olduğu miktar düşüldükten sonra, karşılıksız kalan kısım kadar ceza ödenecek.

Karşılıksız çek bedelini faiziyle ödeyen kişiler hakkındaki soruşturma, dava ve mahkûmiyet kararlarının ortadan kalkması ile ticari hayatta karşılaşılan sorunların çözümü amacıyla bu yıl sonuna kadar çeklerin, üzerindeki yazılı tarihten önce bozdurulamayacağını öngören Çek Kanunu Tasarısı, TBMM Adalet Alt Komisyonu’nda yeniden ele alındı. Ticaret hayatını önemli ölçüde etkileyecek tasarıyla; bankalar, önce çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını kontrol edecek, ayrıca kişinin ekonomik ve sosyal durumunun belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni gösterecek.

Alt komisyon, çek hesabı sahibi gerçek kişinin, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını “vekil” olarak tayin etmesini önleyen düzenleme yaptı. Buna göre, çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını “temsilci” veya “vekil” olarak tayin edemeyecek. Bankaların, karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ile ilgili olarak ödemekle yükümlü olduğu 475 liralık miktar ise 1000 liraya çıkarıldı. Buna göre, banka, hamiline, talep ettiği takdirde süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için; karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 1000 lira veya üzerinde ise 1000 lira, bu tutarın altındaysa çek bedelini ödeyecek.

BANKACIYA HAPİS CEZASI DÜŞTÜ

Alt komisyon, tasarıda bankacılar için öngörülen cezalarda da indirime gitti. Kısmen veya tamamen karşılığı bulunmayan çekle ilgili olarak talebe rağmen, “karşılıksızdır” işlemi yapmayan banka görevlisi için öngörülen 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasının alt sınırı 1 ay olarak belirlendi. Karşılığı tahsil edilmek üzere bankaya ibraz edilen çekin karşılığının hesapta mevcut olmasına rağmen hamile ödemede bulunmayan banka görevlisi için uygulanacak 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasının da alt sınırı 1 aya çekildi. Tasarıda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişi adına çek hesabı açan banka görevlisi için öngörülen 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası, 3 aydan 2 yıla şeklinde değiştirildi.

MUHALEFET TERK ETTİ

CHP’li ve MHP’li üyeler ise alt komisyon toplantısını terk etti. CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk, toplumun, “çek suçlarında ceza kalkacak mı, kalkmayacak mı?” diye beklediğini, ancak düzenlemenin bu sorunu çözmediğini ileri sürdü.

2 BİN KİŞİYİ ETKİLİYOR

Kanunun yayımı tarihine kadar karşılıksız çek suçundan dolayı açılmış davalar, asliye ceza mahkemelerinde görülerek sonuçlandırılacak. Yargıtay, lehe olan hükümler yönünden incelemeyi kendisi yapacak. Değişiklikler hakkında bilgi veren Köylü, tasarıyı hem yeni ceza usulüne uyarladıklarını hem de çek suçlarında karşılaşılan sorunları çözdüklerini söyledi. Köylü, düzenlemenin yaklaşık 2 bin kişiyi etkilediğini, belki bunlardan 1000-1500’ünün cezaevinden çıkacağını ifade ederek, “Ancak doğrudan af diye bir şey yok” dedi. Köylü, odacı, kapıcı gibi kişilerin vekil tayin edilmesinden dolayı yaşanan mağduriyetlerin giderileceğini belirtti.