BM'DE ABD-ÇİN ÇATIŞMASI

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Çin arasında koronavirüs nedeniyle süren gerginlik Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde de diplomatik krize neden oldu. BM'nin, koronavirüs pandemisiyle mücadeleye ilişkin çıkarmayı planladığı, Fransa ve Tunus tarafından çerçevesi çizilen tasarıyı ABD bloke etti. ABD'nin bloke ettiği tasarıdaki tartışmalı konu, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) salgınla mücadelede üstlenmek istediği öncü rol ve Çin'in salgının yayılmasındaki sorumluluğu.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve pek çok üye ülke, Dünya Sağlık Örgütü'nün koronavirüs pandemisiyle mücadelede öncü rol üstlenmesini talep ediyor. Amerika Birleşik Devletleri ise buna sıcak bakmıyor. Zira ABD Başkanı Donald Trump, DSÖ'yü yeni tip koronavirüs salgınında başarısız olmak ve Çin'e boyun eğmekle suçluyor. Bu nedenle de BM'den çıkması hedeflenen tasarıda DSÖ'nün anılmasını istemiyor.

ABD DSÖ'nün öncü rol üstlenmesine karşı

Fransa ve Tunus'un hazırladığı taslakta yaşanan sorun üzerine DSÖ'nün öncü rol üstlenmesine ilişkin ifadenin yer almadığı bir formülasyon önerildi. Buna göre BM'nin "uzmanlaşmış sağlık örgütleri" ibaresi kullanılması gündeme geldi.

ABD'li bir yetkili, kendilerinin müzakerelerde oldukça yapıcı olduğunu, Çin'in ise BM tasarısını Vuhan'da ortaya çıkan COVID-19 ile mücadelede yalan söylemler için kullanmakta kararlı olduğunu gözlemlediklerini ileri sürdü.

Diplomatların aktardığına göre Çin, DSÖ'nün pandemiyle mücadele için yaptığı çağrıların BM'nin tasarısında mutlaka yer alması için bastırıyor ve DSÖ'yü de destekliyor. ABD ise pandemi konusunda "şeffaflık" kavramının kesinlikle tasarıya dahil edilmesinde ve ilaveten DSÖ'nün adıyla anılmamasında ısrar ediyor. ABD ayrıca, Çin'e yönelik, yeni tip koronavirüs salgınında şeffaf davranmadığı suçlamasında bulunuyor.

ABD neden bloke ediyor?

ABD ile Çin arasında süren tartışma BM Güvenlik Konseyi'ni yaklaşık iki aydır meşgul ediyor. ABD Başkanı Trump, Nisan ayı başında önce DSÖ'ye maddi kaynak aktarımını kestiğini açıkladı. Trump, DSÖ'yü salgını engellememekle suçluyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, tasarının ya sadece "pandemi süresince dünyada ateşkes uygulanması" çağrısıyla sınırlandırılmasını ya da "ülkelerin hesap vermekle yükümlü olduğu" ibaresinin eklenmesini istediklerini belirtiyor. Diplomatik çevrelere göre ABD, bu ikinci madde ile salgının başlaması ve yayılmasında Çin'e sorumluluk yükleme amacında. _(DW)