BİR GÖZ CEPHEDE, DİĞERİ PETROLDE...

Hüseyin Ceba isimli Suriyeli silahını omuzuna takarak, dört çekerli yaklaşık 200 araçtan oluşan konvoya katılıp Suriye-Irak arasındaki çöle doğru yol alıyor. Araçlarda bulunan herkes 14,5 kalibreli hafif bir silah taşıyor. Çünkü gidecekleri yer önemli bir bölge. Çatışmaya girme ihtimali var.

Gidilecek nokta, rejim güçleri ile muhalifler arasında çatışmaların yaşandığı yerlerden biri değil. Burada önemli bir petrol kuyusu var. Deyr Ez Zor bölgesinde 'Tuzluk' adı verilen bir yer. İşlenen petrolün kalitesi çok iyi.

Henüz 20 yaşında olan Hüseyin, diğer arkadaşları gibi Deyr Ez Zor’da bulunan bir cephede rejime karşı savaştığını söylüyor. Fakat kendisi ve ailesinin geçimini sağlamak için petrol kuyusunu korumak zorunda olduğunu vurguluyor.

Hüseyin, bu petrol kuyusundan muhaliflerin araçlarına yakıt temin ettiklerini ve buradan savaşçıların lojistik ve gıda ihtiyacı için para temin edildiğini ifade ediyor.

Petrol fitnesi

Fakat Deyr Ez Zor’da yaşananlar aslında gerçeğin bu olmadığını ortaya koyuyor. Buradaki aktivistlerden Ebu Ömer Ensari, rejimin oyunu sayesinde kendisine yönelmesi muhtemel on binlerce silah namlusunun şimdi para peşinde koştuğunu söylüyor.

Al Jazeera’ya konuşan Ensari’ye göre, petrol satışından gelen para, burada yaşayan muhalifleri cephede savaşmaktan alıkoyuyor.

Petrol kuyularını muhalifler için koruduklarını iddia edenlerin aslında sevkiyatın gittiği yolları güvenli hale getirmek için savaştıklarını söyleyen Ensari, rejimin bu bölgelere asla saldırmadığını ve insanların petrol için mücadele etmelerine göz yumduğunu söyledi.

Ensari, kuyuların bulunduğu bölgelerde yaşayan aşiretlerin de hak iddia ettiklerini, hatta bazı aşiretlerin silah zoru ile bazı kuyuları ele geçirerek bunların kendilerine ait olduğunu iddia ettiklerini vurguladı. Ensari’ye göre, bu durum muhalifler arasında ciddi bir tehlikeye işaret. Yakın bir gelecekte rejime karşı verilen mücadele çıkar kavgasına dönüşebilir.

İslami gruplardan bazılarının da bu rant ticaretine giriştiğini vurgulayan Ensari, fakat kendilerini saklı tuttuklarını çünkü bazı Selefi âlimlerin bunun haram olduğu yönünde fetvalarının olduğunu söyledi.

Kuyuların bekçileri

Petrol kuyuları ele geçirildikten sonra burada çalışanlar vasıtası ile kazanç hakkında bilgi alındı. Miktarın büyüklüğünü gören bölge aşiretleri de silahlı adamlarını buranın korunması ve güvenli bir şekilde çalışmasına tahsis etti. Petrol çıkarılması ve işlenmesinde çalışan işçiler de belli bir pay karşılığında çalışmaya devam ediyor.

Kuyuların güvenliğini sırayla birkaç grup sağlıyor. Bu grupların içerisinde Hür Suriye Ordusu (HSO) üyeleri de var. HSO üyelerine petrolde hak iddia eden aşiret mensupları eşlik ediyor.

Koruma ekibinin elinde hafif ve ağır silahlar olmak üzere birçok güç mevcut. Dört çekerli yüzlerce araca yerleştirilmiş uçak savarlar, rejimin elinden alınmış tanklar ve daha birçok silah bu kuyuların korunmasını için kullanılıyor.

Petrol kuyularından sevkiyat çoğunlukla tankerler vasıtasıyla yapılıyor. Bazen de variller araçlara yükleniyor veya ek depolara dolum yapılıyor. Buradan akaryakıt almak isteyenler nöbette olan bekçilerle anlaşmak zorunda. Eğer yakıt çalmaya kalkan olursa çeşitli şekillerde cezalandırılıyor.

Irak güvenlik güçleri ile de bazen çatışmalar yaşanıyor. Çünkü kuyulardan yakıt almak isteyen bazı kişiler Irak üzerinden veya sınıra yakın bölgelerden buraya ulaşmaya çalışıyor. (Al Jazeera)