'253 TOPLU MEZARDA 3 BİN 248 KİŞİ YATIYOR'

İHD Diyarbakır Şubesi, bilgi, belge ve tanıkların ifadesiyle hazırladığı Toplu Mezar Raporu’nu açıkladı. Binlerce insanın toprak altında olduğuna dikkat çekilen rapora göre, Türkiye’de 253 toplu mezarda 3 bin 248 kişi bulunuyor. Şube Sekreteri Raci Bilici, “Kimi bir dağın yamacında, kimi bir derenin kenarında, kimi yakılan ormanlık alanlarda, ya da sahipsiz bir mezarlıkta. Kimi ise Bitlis’te olduğu gibi insanlık onurunu ayaklar altına alan bir şekilde çöplüklerde ortaya çıkıyorlar”.

Dersim isyanından 230 kişi

Toplu mezarların görüldüğü ülkelerin tamamında silahlı çatışma ya da savaş yaşandığına dikkat çekilen raporda, Arjantin, Kamboçya, Guatemala, El Salvador, Ruanda, Zaire, Burundi, Honduras, Etiyopya, Bosna, Kosova, Afganistan, Çeçenistan ve Irak örnek gösterildi. Türkiye’de toplu mezar olgusunun yeni olduğuna dikkat çekilen raporda, “Dersim’de isyan döneminden kaldığı belirtilen içerisinde 230 kişinin bulunduğu toplu mezar ile Bingöl’de Şeyh Sait isyanında 84 kişinin diri diri yakıldığı köydeki toplu mezar bunlara örnek teşkil edecek nitelikte” dendi.

Hangi ilde ve yerde toplu mezar haritası

İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi ‘İnteraktif Toplu Mezar Haritası’ hazırladı. www.ihddiyarbakır.org adresinden girilebilen web sitesinden haritaya ulaşılabiliyor. Harita da, toplu mezarların yerlerini bulunduğu yere yakın koordinatları gösteriyor. İl ve bölgele göre ayırma seçeneği sunuyor. Arama bölümünden istenen yer veya ismin üzerinde arama yapılabilecek. Haritada ‘mezar iddia et’ bölümü var. Siteye giren ve toplu mezar haritasını inceleyen herhangi bir vatandaş, haritada bulunmayan bir toplu mezar hakkında görgü veya bilgiye sahip ise bu konudaki bilgisini bu bölümden ihbar edebilecek. Bu ihbar, anında sunucunun eline ulaşacak ve yapılan araştırma-inceleme sonucunda toplu mezara ilişkin iddia doğrulandıktan sonra haritaya yerleştirilecek.

Rapora göre, İllere göre toplu mezar yerleri şöyle:

Diyarbakır (30 mezar- 298 kişi), Siirt (36 mezar -376 kişi), Bitlis (35 mezar -485 kişi), Hakkari (33 mezar-347 kişi), Bingöl (33 mezar-468 kişi), Van (18 mezar-257 kişi), Şırnak (14 mezar-204 kişi), Batman (11 mezar-198 kişi),

Mardin (14 mezar -98 kişi), Tunceli (5 mezar-259 kişi), Elazığ( 3 mezar -55 kişi), Ağrı (2 mizar-53 kişi), Iğdır (1 mezar -14 kişi), Ardahan (1 mezar-19 kişi), kars (1 mezar-7 kişi), Adıyaman (1 mezar-17 kişi), Malatya (1 mezar 5 kişi), Gaziantep (1 mezar-10 kişi), Hatay (1 mezar-8 kişi), Şanlıurfa ( 2 mezar-16 kişi)